İstifa eden generalden itiraf: 'İskender füzelerini kullandık’
22.11.2020 - 12:31 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
İstifa eden Ermeni general, Ermenistan ordusunun Dağlık Karabağ’daki çatışmalarda nükleer başlık takılabilen Rus yapımı İskender füzesi kullandığını itiraf etti. Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi. Lavrov, 'Türkiye bizim birçok yönden ortağımız' dedi. Rus-Türk denetleme merkezi ile ilgili de Lavrov 'Merkez, Dağlık Karabağ ve çevresinde ateşkesi teknik araçlarla uzaktan izleyecek. Bu, ateşkesin istikrarını sağlamada ek bir faktör olacak' dedi.
Dağlık Karabağ'da diz çöküp 10 Kasım anlaşmasını imzalayan Ermenistan'da ortalık tam anlamıyla toz duman. Cuma günü Erivan'a giden Rus heyeti ise dün de Bakü'de temaslarda bulundu. İstifa eden Ermeni generalin itirafı ise dünyayı şoke etti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu dün Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından kabul edildi.
Lavrov, Aliyev ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, “Rusya Devlet Başkanı, 17 Kasım'da Dağlık Karabağ'la ilgili röportajında Türkiye'nin bölgedeki rolünden ayrıntılı bir şekilde bahsetti. Türkiye bu bölgede gerçek bir faktördür. Sadece bu bölgede değil. Türkiye bizim birçok yönden ortağımız." dedi ve ekledi:
"Tıpkı Ermenistan dış politika ortaklarını seçtiği gibi, elbette egemen Azerbaycan da dış politika ortağını seçme hakkına sahiptir. Türkiye ile Azerbaycan topraklarında ortak Rus-Türk denetleme merkezi kurulması konusunda Azerbaycan'a destek olmamız yönünde prensipte anlaşmamız var. Merkez, Dağlık Karabağ ve çevresinde ateşkesi teknik araçlarla uzaktan izleyecek. Bu, ateşkesin istikrarını sağlamada ek bir faktör olacak.”
Karabağ'daki insani sorunların çözümüne uluslararası kuruluşların aktif katılmasını istediklerini belirten Lavrov, “Dağlık Karabağ'daki insani sorunların çözümünde uluslararası kuruluşlar, BM sistemleri, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi ile Rusya Barışı Gücü ve insani yardım merkezinin işbirliği ile ilgileniyoruz. Bundan sonra da bu doğrultuda ortak faaliyetlerimize devam edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Bakü'deki görüşmelerin sonucunun olumlu olduğunu vurgulayan Lavrov, “Bugünkü toplantıda ikili stratejik ortaklığımızı görüştük. İkili stratejik ilişkilerimizi geliştirmek için pek çok zeminimiz var. Pek çok kilit konudaki konumlarımızın örtüştüğü uluslararası kuruluşlarda, BM'de, AGİT'te işbirliğimizi tartıştık. Ayrıca Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı bünyesinde ortak projelerimiz ve Hazar’a kıyısı olan beş devletle ile ortak işbirliğimiz var. Bu nedenle görüşmelerin sonucunu çok olumlu olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Karabağ hakkındaki üçlü anlaşmaya şüpheyle bakanların niyetine ulaşamayacağını belirten Lavrov, “Karabağ hakkındaki üçlü anlaşmayı sorgulama girişimleri var. Ancak bence bu girişimler başarılı olmayacak." dedi.
Önceki gün Ermenistan'da temaslarda buluna nLavrov, ayrıca "Öncelikle AGİT Minsk Grubu eş başkanları, Rusya, ABD ve Fransa, Dağlık Karabağ sorununun eş başkanların geliştirdiği ilkeler temelinde çözülmesi gerektiğini defalarca belirttiler. Bu ilkeler, üçlü ortak bildirimin şartlarıyla örtüşüyor. İkincisi, eş başkanların Moskova ziyareti sırasında bu sefer sadece bu çatışmanın değil, tüm çatışmaların, her şeyden önce ölümleri önlemek, kanlı savaşlarda ölümlerin önlenmesi ve barış içinde bir arada yaşaması gerektiğini her zaman belirttik. Buna dayanarak, üçlü anlaşmanı olumsuz bir temelde yorumlamak veya sorgulamak için bir neden göremiyorum. Bölge halklarının çıkarlarını karşılayan anlaşmaların uygulanmasına odaklanacağız” ifadelerini kullandı.
Azerbaycan'daki yabancı diplomatlar Fuzuli'ye gitti. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev Twitter sayfasında, "Azerbaycan büyükelçileri, ülkedeki akredite uluslararası kuruluşlar, diplomatlar ve askeri ataşeler kurtarılmış Füzuli bölgesini ziyaret etti." ifadelerini kullandı.
Hacıyev ayrıca, "Ermeni işgali sırasında Füzuli'de meydana gelen yıkımın uluslararası toplumun farkına varmasının önemli olduğunu" söyledi. Hikmet Hacıyev, ziyarete 120'den fazla diplomatın katıldığını söyledi.
İSTİFA EDEN GENERAL İTİRAF ETTİ
Ermenistan Savunma Bakanlığı’ndaki görevinden istifa eden General Movses Hakopyan, Ermenistan ordusunun Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında nükleer başlık takılabilen Rus yapımı İskender füzesini kullandığını itiraf etti.
Ermenistan ordusunun sivil yerleşim yerlerine İskender füzeleriyle saldırdığına dair iddiaları değerlendiren Hakopyan, “Ermenistan ordusu, Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında İskender füzelerini kullandı, ancak nerede kullanıldığına dair bilgi veremem” dedi.
Ermenistan’ın Rusya’dan Su-30M savaş uçakları almasına yönelik eleştirilerde bulunan Hakopyan, “Uçakları gerekli füzeleri alamadığımız için kullanamadık. Rusya bu füzelerin satışını engelledi. Ayrıca işe yaramayan hava savunma sistemleri aldık” diye konuştu.
Ermenistan Başsavcılığı, Hakopyan’ın açıklamalarına soruşturma başlatılacağını bildirdi.
RUS ASKERLERİNİN SEVKİYATI
Bu arada Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapılan toplantıda Dağlık Karabağ’daki duruma ilişkin bilgi verdi.
Rus askerlerinin bölgeye konuşlanması işlemlerinin tamamlandığını anlatan Şoygu, 10 Kasım’dan bu yana Rusya’dan 250 uçak seferiyle bölgeye asker ve teçhizat gönderildiğini belirtti.
Şoygu, böylece bin 960 asker, 552 araç ve teçhizatın gözlem noktası kurulan 23 bölgeye ulaştırıldığını kaydetti.
Türkiye ile Rusya arasında ateşkesin izlenmesi için ortak merkezin konumu ve görevi hususundaki anlaşma hakkında da bilgi veren Şoygu, “Azerbaycan topraklarında ateşkesin kontrolü için Türk-Rus ortak merkezi kurulması ile ilgili memorandum (muhtıra) çerçevesinde, Türk tarafıyla ortak merkezin yeri ve görevleri konusunda anlaşma tamamlanıyor” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ve Başbakan Nikol Paşinyan’ın Dağlık Karabağ anlaşmasına bağlılıklarını teyit ettiğini söyledi.
Uluslararası medya Azerbaycan tanklarının Ağdam'a ilerleyişini canlı yayınlarla verdi, böylece 27 yıllık işgal resmen sona ermiş oldu. Tankların geçişini izleyen Azerbaycanlılar, BBC muhabirine "Gece saat 4'ten beri buradayız. Kalplerimiz patlıyor. Ağdam'ı görmek istiyoruz. Havayı soluyalım" dedi.
Ağdam'a giden yolların mayınlardan temizlendiğini bildiren Azerbaycan Savunma Bakanlığı, kentin simgesi Cuma Camii'ne bayrak çekildiğini açıkladı.
Ermenistan'da gerçekleştirilen bir anket ise, Ermenilerin Dağlık Karabağ'ı tamamen kaybetmesinin önüne son anda geçen Rusya'ya bakışı ortaya koydu.
Ermenilerin neredeyse yüzde 85'i Rusya'yı ülkelerinin müttefiki olarak görüyor. Ankete katılanların yaklaşık yüzde 84'ü Rusya'ya karşı 'iyi bir tavırları' olduğunu söyledi.
Anket, Ermenistan'da yaşayan her beş kişiden dördünün Moskova'dan askeri ve siyasi yardım almaya hazır olduklarını gösterdi. Yüzde 9,4'lük bir oran ise Rusya'dan hoşlanmadığını dile getirdi.
Ankete katılanların yüzde 62,3'ü Rusya'yı Ermenistan için dost ülke olarak nitelendirdi. İkinci sırada yüzde 39,9 ile Fransa, üçüncü sırada ise yüzde 6,4 ile İran yer aldı. Katılımcıların yüzde 5,8'i Amerika Birleşik Devletleri, yüzde 1,2 Gürcistan ve yüzde 0,6 Almanya'yı dostu ülkeler listesinde saydı.
Rusya lideri Vladimir Putin, hafta içinde yaptığı açıklamada, Ermenistan'ın yenilgi anlaşmasını reddetmesi halinde bunun ‘intihar’ olacağını söylemişti. Dağlık Karabağ'ı Ermenistan dahil kimsenin tanımadığını hatırlatan Putin, "Karabağ’ın nihai statüsü belirlenmedi. Bugün var olan statükonun devam etmesi konusunda anlaştık. Bundan sonra ne olacağına gelecekteki liderler, gelecekte bu süreçte yer alacaklar karar verecek" demişti.
Ermenistan'ı alt üst eden anlaşmaya göre, Dağlık Karabağ'daki çatışma hatlarına ve Laçın koridoruna 1960 Rus barış gücü askeri yerleştirildi. Türkiye ve Rusya ayrıca Azerbaycan topraklarında tesis edilecek bir barış gözlem merkezinde birlikte yer alacak,
Dağlık Karabağ'daki çatışmalar 27 Eylül Pazar günü sabah saatlerinde Ermenistan'ın ateşkes ihlaliyle başladı. Dağlık Karabağ, Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası toplum tarafından Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanınıyor. Ancak Azerbaycan'ın topraklarının yaklaşık yüzde 20'sine denk gelen Dağlık Karabağ ve civarındaki bazı bölgeler, 1990'ların başından bu yana Ermenistan işgali altında bulunuyordu. Bölgede 1991 yılında 'Dağlık Karabağ Cumhuriyeti' ilan edildi. Ancak burayı uluslararası alanda Ermenistan dahil hiçbir ülke tanımadı.
Güney Kafkasya’da 4 bin 400 kilometrekarelik bir alanı kapsayan Dağlık Karabağ (Yukarı Karabağ), Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki en büyük sorun olarak yıllardır çözüm bekliyordu. 'Dağlık Karabağ' bölgesinin kelime kökeni birkaç farklı dilin karışımından oluşuyor. İsminin içinde bulunan birkaç dil bile, bölgenin tarih boyunca farklı kültürler arasındaki geçişkenliğe nasıl maruz kaldığını başlı başına gösterir nitelikte.
İngilizcesi Nagorny (ya da Nagorno) Karabakh. 'Nagorny' kelimesi Rusçada 'dağlık' (нагорный), anlamına geliyor. Azerbaycancada da, tıpkı Türkçe'deki gibi 'dağlık' anlamına gelen 'dağlıq' ya da 'yukarı' anlamına gelen 'yuxarı' kelimeleri ile anılıyor. Karabağ ise, Türkçe ve Farsçada ortak bir kelime olup, 'siyah bahçe' demek.
10 Aralık 1991’de yapılan ve bölgede kalan Azerilerin boykot ettiği referandumda Ermeniler, Azerbaycan’dan ayrılmak için oy kullandı. Referandumun ardından Dağlık Karabağ’ın bağımsızlığı ilan edildi, ancak bu girişim uluslararası toplumda karşılık bulmadı. Ermenistan ordusunun desteklediği Dağlık Karabağ Ermenileri ile bölgede yaşayan Azeriler arasındaki gerilim, bağımsızlık ilanıyla gittikçe yükseldi. Çıkan çatışmalar, 1992’de Ermenistan ordusu ve Dağlık Karabağlı Ermeniler ile Azerbaycan ordusu arasında sıcak savaşa dönüştü.
Dağlık Karabağlı Ermeniler, savaş sonunda bölgenin tümünün kontrolünü ele geçirdikleri gibi komşu yedi bölgeyi (rayon) de işgal ettiler. Böylelikle Dağlık Karabağ ile Azerbaycan'ın doğrudan temas noktaları oldukça sınırlandı. Dağlık Karabağ sorunu akademik çevrelerde yıllardır 'donmuş çatışma' olarak nitelendiriliyordu. Aralıklarla devam eden çözüm müzakerelerine rağmen hem Dağlık Karabağ-Azerbaycan temas hattında hem de Azerbaycan-Ermenistan sınırında, karşılıklı ateşkes ihlalleri sık sık tekrarlandı.
Yarım milyon mülteci Azerbaycan ve Ermenistan'a sığındı, yaklaşık bir milyon insan zorla yer değiştirmek zorunda kaldı. Dağlık Karabağ çatışmaları başlamadan önce varolan bazı kasaba ve köyler tamamen terk edildi ve harabeye döndü. Azerbaycan topraklarının yüzde 14’ünden fazlası halen işgal altında.
