0-30 ay arası bebeklerin aşı tablosu

Formsante dergisi bu uzun sürecek yolculukta anne - babalara rehber olabilecek bir aşı tablosu hazırladı.

Bebeğinizin doğumuyla birlikte aşılarla tanışacaksınız. Hangi ayda hangi aşının yapıldığını, hangi hastalıklara karşı koruduğunu öğreneceksiniz. Hatta yeni çıkan aşılar da gündeminize girecek.
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Evrim Kıray bu konuda şunları şöylüyor: “Aşılar bebeklerin çeşitli hastalıklara karşı bağışıklık kazanmasını sağlar. Yenidoğan döneminde bebekler, annelerinin bazı hastalıklara karşı geliştirdiği bağışıklıklarının bir kısmını alırlar. Ancak zamanla bu bağışıklık kaybolur. Bu nedenle aşıların yapılması ihmal edilmemeli. Önemli bir hatırlatma: Aşılama bebeğinizi, aşılanan hastalıktan çok büyük bir oranda korusa da bu oran yüzde yüz değildir. Bu hastalıklara yakalanabilirler. Ama aşılı bebekler, aşılanmayana göre hastalığa yakalansa bile  çok hafif atlatırlar.”

Hepatit A

Hepatit A, enfeksiyon bulaşmış kişilerin dışkı-sının teması yoluyla geçiyor. Ayrıca virüsün bulaştığı sular ve besin maddeleri de hastalığa neden oluyor. Karaciğer iltihabına yol açabiliyor. Bebek ve çocuklarda genellikle belirti vermeden geçse de bazı durumlarda sarılığa neden olabiliyor.

Aşı şekli: Bacağın üst-dış kısımdan enjekte ediliyor. Daha önce hepatit A geçirmemiş 2 yaş ve üzeri çocuklarda 6 ay arayla 2 doz şeklinde uygulanıyor.

Hepatit B

Bulaştığı bazı kişilerde kronikleşip karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine yol açma riski bulunuyor. En sık kan ve cinsel ilişki yoluyla bulaşıyor. Ayrıca steril olmayan cerrahi aletlerden de geçebiliyor. Doğum sırasında Hepatit B’li anneden bebeğe bulaşma ihtimali de yüksek. 

Aşı şekli: Bacağın üst-dış kısmına enjekte ediliyor. İlki doğumda olmak üzere 1 ay arayla 2 doz ve ilk dozdan 6 ay sonra olmak üzere 3 defa uygulanıyor.

Verem (Tüberküloz)

Verem hastasının öksürme ve hapşırma yoluyla çevresine bıraktığı mikrobun, solunması yoluyla bulaşıyor. Hastalık, kalıcı solunum sistemi sorunları, zekâ geriliği ve sakatlıklara yol açabiliyor.

Aşı şekli: Sol kol deri içine enjekte ediliyor. Doğumdan sonra ilk 4 ay içerisinde tek doz şeklinde uygulanıyor.

Üçlü karma aşı (Difteri-boğmaca-tetanoz)

Difteri: Solunum yoluyla bulaşan mikrop solunumu engelliyor.
Boğmaca: Nefes almayı engelleyerek öksürük nöbetlerine yol açan hastalık genellikle 2 yaş altı bebeklerde görülüyor.  
Tetanoz: Toprakta yaşayan bir bakteri türünün vücuttaki yaraya bulaşmasıyla ortaya çıkıyor. Mikrop; zehirli salgısıyla kaslarda kasılmalara neden oluyor.

Üçü de günümüzde çok az görülse de, yol açabilecekleri sorunların ciddiyeti nedeniyle aşıyla korunma yoluna gidiliyor.
Aşı şekli: Bebeğin 2. ayından itibaren 1-2 ay aralarla, 3 kez ve ardından 18. ayda bir hatırlatma dozu ile aşılanıyor. İlk 36 ay içinde bacak üst-dış kısmına, daha büyük çocuklarda kol üst kısma yapılıyor.

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak

Kızamık: Ciltte kırmızı dökün-tülerle kendini belli eden bir hastalık. Bazı çocuklarda ölüme bile neden olabiliyor.
Kızamıkçık: Ciltte pembe dökün-tülerle kendini belli eden bir hastalık.
Kabakulak: Kulak altında bulunan tükürük bezlerinin iltihabı ile kendini belli eden bir hastalık. Beyin zarı ve dokusu iltihabı, pankreas veya testis iltihabı, kısırlık gibi bazı hastalıklara yol açabiliyor.
Aşı şekli: Bacağın üst-dış kısımdan enjekte ediliyor. 9. ayında kızamık aşısı olan bebeklere 15. ayda, 5-6 yaşlarında ve 12-13 yaşlarında Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (KKK) aşısı yapılması gerekiyor. 9. ayında Kızamık aşısı yapılma-mış bebeklere ise 12. ayında, 5-6 yaşlarda ve 12-13 yaşlarında KKK aşısı uygulanıyor.

Çocuk Felci (Poliomyelit)

Hastalık, ülkemizde en son dokuz yıl önce görülse de, bulaştığında kalıcı felçlere yol açabilmesi ve tedavisinin olmaması nedeniyle aşılamaya devam ediliyor.
Aşı şekli: Aşının iki şekli var: Canlı olanı ağızdan damla şeklinde uygulanıyor. İnaktive (cansız) olanı ise enjeksiyon şeklinde yapılıyor. Doğum sonrası 2. ayından başlayarak 1-2 ay arayla toplam 3 doz ve 18. ayda da bir hatırlatma dozu olarak yapılıyor. İki aşının sadece bir çeşidinden yapılabiliyor. Ancak inaktive çocuk felci aşısı yapılanlara, ülkemizde, en az 1 doz canlı çocuk felci aşısının uygulanması öneriliyor.

Suçiçeği

Solunum ya da temasla bulaşan, içi sıvı dolu döküntülerle kendini gösteren bir hastalık. Hafif seyirli bir hastalık olarak bilinmesine karşın bazen zatürre ve beyin iltihabına (ensefalit) yol açabiliyor.
Aşı şekli: Bacağın üst-dış kısımdan enjeksiyon şeklinde uygulanıyor. 1 yaşından büyük ve daha önce suçiçeği geçirmemiş tüm çocuklara, tek doz olarak uygulanıyor.

HIB

HIB, özellikle 5 yaşın altındaki çocuklarda; menenjit, zatürre ve ortakulak iltihabı gibi bir çok hastalığa yol açabilen bir bakteri. HIB enfeksiyonu 6-11 ayları arasındaki çocuklar için daha tehlikeli. 0-5 yaş arası çocuklarda görülen bakteriyel menenjitlerin en sık karşılaşılan etkeni de HIB.
Aşı şekli: Bacağın üst-dış kısımdan enjekte edilebiliyor. 2 aylıkken başlanabiliyor ve 1-2 ay arayla 3 doz uygulanabiliyor. Bebek 18 aylık olduğunda bir kez hatırlatma yapılabiliyor. 12 aydan büyük bebeklerde tek doz uygulanabiliyor.

5’li karma aşı
(Difteri-boğmaca-tetanoz-çocuk felci-HIB)

3’lü Karma aşı ile birlikte çocuk felci ve HIB aşısını yapmak yerine 5’li karma aşı yapılabilir. Bu aşının içinde; boğmaca, difteri, tetanoz, çocuk felci ve HIB aşıları tek enjektör halinde uygulanıyor. Aşılar ayrı ayrı yapılsa da yan etkileri değişmiyor.
Aşı şekli: Bacak üst-dış kısımdan adale içi yolla ya da cilt altına uygulanıyor. Doğumu izleyen 2, 4, 6 ya da 2, 3, 4. aylarda 3 doz olarak aşılanıyor. 18. ayda ek bir hatırlatma dozu oluyor.

Pnömokok

Solunum ya da temas yoluyla bulaşabilen Pnömokoklar, geniş bir aile. Daha çok bakteriyel menenjit, orta kulak iltihabı, sinüzit gibi hastalıklara neden olur. Ülkemizde Pnömokokal Polisakkarid (PPV) ve Pnömokokal konjuge aşı (PVC) olmak üzere iki tip aşısı var. 
Aşı şekli: PVC, doğum sonrası 6. hafta ile 9 yaş arasında kullanılabiliyor. Çocuklarda risk gurubu gözetilmeksizin yapılabiliyor. Daha önce pnömokoklara karşı aşılanmamış çocuklarda 6. haftadan başlayarak, 4 ve 6. ay ile 1 yaşında tekrarlanıyor.
PPV ise 2 yaşından sonra uygulanabiliyor. Daha çok pnömokokal bakterilerin yol açabileceği hastalıkların risk yaratacağı çocuklarda kullanılması öneriliyor. Riskin devam ettiği durumlarda 5 yılda bir tekrarlamak gerekiyor.

Rotavirus

Rotavirus, dünya genelinde, çocuklarda görülen akut ishallerin en önemli nedeni. En sık 6-24 ay arası bebeklerde görülüyor. Virüsün bulaştığı sudan, havadan ya da temas yoluyla geçebiliyor. 
Aşı şekli: Ağızdan uygulanıyor. İlk dozunun ilk 3 ay içerisinde yapılması kaydıyla, en az bir ay ara ile 2-3 doz şeklinde uygulanıyor.

Hangi ayda, hangi aşı?

Doğumda : Hepatit B aşısı

 1. ay : Hepatit B aşısı
 2. ay : BCG (verem) aşısı (3. veya 4. ayda yapılabilir). Karma DBT     (Difteri-Boğmaca- Tetanoz) + Çocuk Felci + HIB aşısı +        Konjuge Pnömokok aşısı± Rotavirüs
 4. ay : Karma + Çocuk Felci + Hib aşısı + Rotavirüs ± Konjuge      Pnömokok aşısı
 6. ay : Karma + Çocuk Felçi + Hib aşısı + Hepatit B aşısı ± Konjuge     Pnömokok aşısı
 12. ay : Kızamık + Kızamıkcık + Kabakulak aşısı
 15. ay : Suçiçeği ± Pnömokok
 18. ay : Karma + Çocuk Felci ± Hib aşısı
 24 ay : Hepatit A aşısı
 30. ay : Hepatit A aşısı
 İlkokul 1. sınıf : Karma (DT: Difteri-Tetanoz) + Çocuk Felci + Kızamık -      Kızamıkcık - Kabakulak aşısı ± Suçiçeği
 İlkokul 8. sınf : Karma (DT: Difteri-Tetanoz) + Kızamık - Kızamıkcık -     Kabakulak ± Suçiçeği
Hepatit B, Karma aşılar, Menenjit, Verem, Kızamık - Kızamıkcık - Kabakulak aşılarını, Sağlık ocakları, Verem Savaş Dispanserleri ve Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması 'AÇS/AP) Merkezleri’nde ücretsiz yaptırabilirsiniz.