Ağrı Nedir?

Somatik DuyusalSistem Ve Periferk Reseptörleri

Somatik duyuşla sistem cilde uygulanan basınçtan vücudunçeşitli yerlerindeki ısıya, kasların pozisyonu ve hareketinden ağrı olarakalgılanan doku hasarına kadar çok çeşitli uyaranları kapsar. Bu kadar çeşitliuyaranları alan reseptörler tüm vücuda yayılmış durumdadır. Ek olarak diğerduyu organları yani özel duyu organları; tat, işitme, denge, görme ve koklamaile ilgili bilgileri sağlar.

Duyusal Reseptör

Her biri farklı uyarana cevap veren beş temel duyusalreseptör vardır. golgi tendon organı gibi mekanoreseptörler basınç-temas veyakas gerginliği gibi mekanik uyaranlara duyarlıdır. Termoreseptörler ısıdeğişiklerine duyarlıdır. Nosiseptörler fiziksel veya kimyasal bir uyarankarşısında oluşan doku hasarı sonucu aktive olurlar. Diğer reseptörler duyuorgan reseptörleridir; fotoreseptörler ve kemoreseptörler. Fotoreseptörlerışığa, kemoreseptörler ise kimyasal maddelere karşı bir yanıt oluştururlar.

Serbest SinirSonlanmaları

Ağrı reseptörleri, aynen ısı reseptörleri gibi aslındaserbest sinir sonlanmaları, yani aksonların terminal dallanmalarıdır. Serbestsinir sonlanmaları çoğunlukla epitel dokusunda bulunurlar. Ağrı reseptöri tümvücutta bulunur. İçerisinde duyusal sinir sonlanmaları bulunmayan tek dokusinir dokusudur. Ancak ağrı reseptöri vücutta homojen olarak dağılmamıştır.Dişin dentin tabakası, kulak zarı, kornea, periost, pankreas ve idrar yollarıgibi vücudun belli bölgelerinde daha fazla sayıda sinir sonlanmaları vardır.

Kutanöz NosiseptörlerinUyarılması

Kutanöz nosiseptörler afferent liflerin iletim hızı 5-30m/saniye olan miyelinli liflerin duyusal sinir sonlanmalarıdır. A-delta tipilifler hemen daima zararlı mekanik uyaranlara (keskin, batıcı) yanıt verir. Ctipi lifler miyelinsiz sinirlerin serbest sonlanmalarıdır ve iletim hızları<1.5 m/saniye’dir. Kimyasal, termal veya zararlı mekanik uyaranlara veyadoku hasarı sonucu ortaya çıkan maddelere (bradikinin, histamin, asetilkolin,potasyum iyonları) karşı cevabı ortaya çıkarırlar. Doku hasarı sonucu ortayaçıkan maddeler nosiseptörleri aktive ederler. Bu aktivasyona bağlı olarak Pmaddesi (SP), mast hücrelerinden histamin (H) ve trombositlerden serotonin(5-HT) sentezlenir ve salınır. Bunun sonucunda lokal ödem ve inflamasyon ilekomşu nosiseptörlerin sensitizasyonu görülür.

Ağrı İleten Lifler

Nosiseptörler bilgileri sinir lifleri aracılığıyla taşırlar.Bu lifler çaplarına ve miyelin miktarına göre A veya C tipi lifler olarak ikiyeayrılırlar. Bir santimetre karede 200 adet C tipi lif olduğu tahminedilmektedir. A tipi lifler ?, ß, ?, ? olmak üzere 4 tiptir. Bunların arasındasadece A? ve C tipi lifler nosiseptif impulsları taşırlar. Nosiseptif impulsuiletebilmek için nosiseptörler yüksek uyaran eşiğine ve uyaran şiddetini impulsfrekansı ile kodlama yeteneğine sahiptirler. Arka boynuzdaki ilk sinapsta veakson boyunca yüksek derecede afferent impulsların modülasyonu meydana gelir.

Nosiseptif LiflerinDermatomlara Dağılımı

Somatik duyusal uyaranları taşıyan sinir lifleri arkaboynuzdan medulla spinalise girer ve gelen bilgiler uyaranların alındığı vücutbölümlerine göre burada düzenlenir. Bu vücut bölümlerine dermatom denir. Her dermatomuinnerve eden özgün bir grup sinir ve spinal bir segment vardır. Böylece vücuduntüm bölgeleri temsil edilmiş olur.