Dünya ısınıyor, hastalık taşıyan böcekler yayılıyor

Uludağ Üniversitesi (UÜ) Veteriner Fakültesi Dekan Yardımcısı ve
Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Aydın,  yaptığı açıklamada, Türkiye’nin içinde bulunduğu iklim kuşağının, küresel ısınmadan oldukça fazla etkilendiğini söyledi.

Geçen yüzyılda Türkiye’nin de yer aldığı kuşakta ortalama sıcaklığın 0.8 derece arttığını, bunun 2100 yılına kadar farklı odaklarda 1.5 ile 4.5 derece daha yükseleceğinin bildirildiğini ifade eden Prof. Dr. Aydın, küresel ısınmayla birlikte denizlerin su seviyesinin de gelecek 100 yıl içinde 47 santimetre artacağını bildirdi.

Hem kuzeye hem güneye yayıldılar

Prof. Dr. Levent Aydın, küresel ısınmanın, hayvan ve insan sağlığını tehdit eden birçok hastalık etkeni ve onu taşıyan böceklerin, yaşam alanlarını değiştirmesine ve genişletmesine neden olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti: "Birçok parazit, bulundukları ortama adapte olma özelliğine sahiptir. Ayrıca 18-26 derecelik çevre ısısı ve yüzde 60-80’lik nispi nemde en ideal gelişme ve çoğalma şansı bulurlar. Geçtiğimiz yıllarda Afrika’ya özel tropikal birçok parazit türü küresel ısınmanın etkisiyle ekvatordan hem kuzeye hem de güneye yayılarak etki alanlarını genişletmiştir.

Özellikle tropikal Afrika’ya göç eden kuşlar da geri dönüşlerinde bu parazitleri yeni odaklara taşımaktadırlar. Bu canlılar küresel ısınma sonucu yeni odaklara kolayca adapte olabilmekte ve taşıdıkları enfeksiyon etkenlerini yeni bölgelere yaymaktadırlar."

Prof. Dr. Aydın, bugün dünyada kan emme özelliğine sahip yaklaşık 14 bin sinek, bin 500 pire, 2 bin bit ve 850 kene türü bulunduğunu belirterek, "Bunların birçoğu sadece kan emmekle kalmaz, aynı zamanda hayvanlara ve insanlara virüs, bakteri, protozoon ve riketsia enfeksiyonlarını taşırlar" dedi.

"Sıtma tahlikesi"

Dünya Sağlık Örgütüne göre küresel ısınmaya bağlı olarak Türkiye, Azerbaycan ve Tacikistan’ın da aralarında bulunduğu Avrupa ve bazı Asya ülkelerinin sivrisineklerle taşınan sıtma salgını açısından ciddi tehdit altında olduğuna bildiren Prof. Dr. Aydın, şöyle devam etti: "Özellikle ülkemizin doğu ve güney bölgelerinde 1996 yılından itibaren su toplayan 11’e yakın baraj ile GAP projesi bölgenin ikliminde kalıcı değişikliklere sebep olmuş, ancak bununla birlikte birçok hastalık taşıyıcı parazit ve buna bağlı olarak sıtma, leishmania, lyme gibi birçok hastalık, hızla yayılışa geçmiştir. Artış, insan ve hayvan sağlığını tehdit eden boyuttadır. Unutulmamalıdır ki bir sivrisinek bir gecede 1 kilometre uçabilmek için en az 6 defa kan emmek zorundadır. Bu da olayın ciddiyetini ve sıtma gibi hastalıkların hızla artışının sebebini açıklayacaktır.

Son yıllarda ülkemizde görülen ’Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi’ gibi
hastalıklar, taşıyıcı kenelere bağlı olarak önce bir ilde görülmesine rağmen kısa sürede 20 ile yayılmıştır. Yakın bir gelecekte birçok vektör hastalık küresel ısınmanın sonucu subtropik kuşakta yaygın ve ciddi problemlere yol açacaktır."

Prof. Dr. Levent Aydın, Sağlık, Tarım ve Köyişleri bakanlıkları ile
araştırma kurumlarının ilgili bölümlerinin gelecek yıllarda küresel
ısınmaya bağlı olarak ciddi salgınlara karşı hazırlıklı olmak zorunda olduklarını söyledi.