Tat Duyusu Bozuklukları

Tat alma duyusu ilk olarak tat cisimcikleri tarafından algılanır. Tat cisimcikleri dil, yumuşak damak, epiglot, farenks ve larinkste bulunur. Her bir tat cisimciği 40-50 tat hücresinden oluşur. Ortalama 10 günlük ömürleri olan tat hücreleri, destek hücrelerce mitotik bölünme ile yenilenir. Tat cisimcikleri, papillalarla ilişkilidir. Tat cisimcikleri, dört tip tat alma papillasının epitel yüzeyinde geniş olarak yer alırlar.
 
1. Fungiform papillalar; dilin 2/3 ön kısmında bulunurlar. Chorda tympani tarafından inerve olunurlar.
2. Filiform papillalar; Tüm dil sırtına yayılmış keratinize strüktürlerdir ve tat alma fonksiyonları yoktur.
3. Sirkumvallat papillalar; terminal sulkusun önünde V şeklinde yerleşirler. Her biri hendek gibi siperlerle çevrilmişlerdir. Tat alma tomurcuklarından zengindirler.
4. Palatal papillalar; sert damak-yumuşak damak bileşkesinde bulunurlar. Sayıları 5-20 civarındadır. Genelde sadece tat alma reseptörleri içerirler.
 
Dilin 2/3 ön kısmında yerleşik tat tomurcukları fasial sinirin korda timpani dalı ile 1/3 arka tarafta yerleşik tat tomurcukları ise Glossofarengeal sinirin lingual dalı ile inerve olurlar.
Yumuşak damakta yerleşik tat cisimcikleri fasial sinirin superfisial dalı ile epiglotta yerleşik cisimcikleri ise vagal sinirin superior laringeal dalı ile inerve olurlar. 10. kranial sinir muhtemelen epiglotitis ve yukarı larinks, 11 ve 10. kranial sinir de larinksteki tat tomurcuklarını inerve eder.
 
Dil ve oral kavitede trigeminal sinirin serbest uçları da bulunmaktadır. Genikulat ganglion,
superior petrozal ganglion, nodozal ganglion, nükleus solitarius (medulla da), ipsilateral
parabrakial nükleus (pons ta), nükleus arkus (talamus ta) ve parietal ve ön korteks nöral yolları ve merkezleri oluşturur.
 
• Ekşi tadı asitler oluşturur ve dilin orta kısmının yan kenarlarınca algılanırlar.
• Tuzlu tat, iyonize tuz ile oluşur. Dil ucunun kenarları daha duyarlı olmakla beraber dilin tüm kenarları boyunca algılanır.
• Acı tadı alkaloidler, kinin, nikotin, striknin oluşturur. Dil kökünün kenarları duyarlıdır.
• Tatlı algıyı şeker, glikol, aldehitler, ketonlar, aminler, ester, aminoasitler, sulfonik asitler, halojen grubu asitler, berilyum ve inorganik kurşun tuzları oluşturur. Dil ucu tarafından algılanır.
 
Tat alma bozuklukları, bozukluğun durumuna göre adlandırılır;
 
• Disguzi; tat alma duyusundaki bozukluğun genel adı
• Meteroguzi; yiyecek ve içeceklerden farklı tat alma
• Aguzi; tat alma duyusunun tamamen kaybolması
• Hipoguzi; tat alma duyusunun keskinliğinin azalması
• Kakoguzi; daha önce güzel tat alınan stimuluslardan hoşa gitmeyen, kötü tat alınması
• Fantoguzi; tat stimulasyonu olmadan tadın algılanması. 

Tat Alma Bozuklukları