''Bahar yorgunluğu''deyip geçmeyin

Dr. Hasan İnsel

Bugün özellikle kadınların yorgunluk şikâyetlerinde, ilk aklımıza gelen yorgunluk sebeplerinden bahsetmek istiyorum. 

Yeterli (7- 8 saat) ve sağlıklı bir  uyku uyuduğunuz ve sağlıklı yaşadığınız halde, kendinizi yorgun mu hissediyorsunuz? Bu yorgunluğunuzun sebebi, yoğun çalışma temponuz veya yorucu bir yaşam tarzı değil ise yorgunluğunuzun doktorunuzla konuşmanız gereken başka sebepleri olabilir.

Tabii bu saydığım sebepler sadece ilk akla gelenler, bunların dışında çok değişik sebepler ve çeşitli hastalıklar da yorgunluk nedeni olabilirler. Bir aydan fazla devam eden bir yorgunluk hali, muhakkak doktorunuz tarafından değerlendirilmelidir.

Kansızlık

Üretkenlik çağınızda iseniz ve özellikle âdet dönemleriniz uzun sürüyorsa, miyomlarınız varsa ya da yakın zaman önce doğum yaptıysanız, bunlara bağlı kan kaybı nedeniyle sizde (kadınlarda) yorgunluğun birinci nedeni olan kansızlık (anemi) gelişmiş olabilir. Çok çeşitli başka sebeplerden de kansızlık görülebilir bu nedenle, kansızlık şüphesinde muhakkak doktorunuza danışmalısınız. Kansızlık sonucunda dokular ve organlar yeterince oksijen almayınca bunun sonucu yorgunluktur.

Kansızlık tanısını doğrulamak için doktorunuz sizden kan testi isteyecektir. Etkili bir tedaviyle, kansızlığa bağlı yorgunluk kısa sürede geçecektir.

Tiroit bezinin  az çalışması

Genel olarak enerji düzeyiniz hep düşükse, kendinizi tükenmiş ve hatta biraz depresyonda gibi hissediyorsanız bunların sebebi yavaş çalışan tiroit bezi olabilir. Boyunda kelebek şeklinde küçük bir bez olan tiroit bezi vücudun enerji metabolizmasını kontrol eder.
Kadınlarda sanıldığından çok daha yaygın olan tiroit bozukluğu tiroit hormonlarının düzeyinin saptanmasıyla teşhis edilebilir. Bu hormonlar düşükse gerekli tedavi yapıldığında yorgunluk şikâyetiniz kısa zamanda geçer.

İdrar yolu enfeksiyonu

Kadınların çoğunda idrar yolu enfeksiyonu yanma veya sık idrara gitme ihtiyacı gibi belirtilerle birlikte ise de bazı hastalarda hiçbir belirti olmayabilir ya da belirtiler hafif olduğundan fark edilmeyebilir. Sürekli yorgunluk da bu gibi idrar yolu enfeksiyonlarının tek belirtisi olabilir. Cinsel birleşme, bakterileri idrar yolunun ağzından vajinaya doğru ittiğinden bu riski artırabilir. 

Doktorunuzun isteyeceği bir idrar tahlili ile teşhis konulabilir. Genellikle tedavi hızlı ve kolay sonuç verir. Yorgunluk da birkaç gün içinde kaybolur. Bir süre sonra yorgunluk veya başka belirtiler tekrarlarsa tekrar idrar testi yaptırın, çünkü bazı kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları kroniktir. Böyle bir durumda koruyucu tedavi için doktorunuzla konuşun.

Fazla kafein alımı

Hızlı bir enerji desteği için çoğumuz kahve ya da kola içeriz ama bazı kadınlarda kafeinin fazlası ters bir etki yapabilir. Bir uyarıcı olan kafein fazla miktarda alındığında yorgunluğa neden oluyor ve bu nedenle kafein alımının daha da artırılması sorunun kötüleşmesinden başka işe yaramıyor.

ÇÖZÜM: Yaşantınızda kafeini mümkün olduğu kadar normal seviyelerde tutun. Bu, sadece kahvenin değil çikolata, çay, kola ve kafein içeren bazı ilaçların da ölçülü kullanılması anlamına geliyor.

Besin intoleransı
Besinlerin bize enerji verdiği kabul edilir ama bazı doktorlar gizli besin intoleranslarının bunun tersine yol açtığına inanıyor. Hafif bir besin intoleransı bile uykunuzun gelmesine yol açabilir. Besin intoleransını, besin alerjisi ile karıştırmamak lazım. Tolere edemediğiniz yani yendiğinde size, sizin ona bağlamadığınız ve ondan olduğunu düşünmediğiniz rahatsızlıklar verebilen bazı besinler olabilir. Bu besinlerin farkında olmadan sürekli yenilmesi de kendinizi, sürekli yorgun ve tükenmiş hissetmenize neden olabilir. Böyle bir şüpheniz varsa doktorunuzla görüşün. Doktorunuzun kontrolünde şüphelenilen besinleri beslenmenizden çıkararak bir eliminasyon diyeti yarar sağlayabilir.

Uyku apnesi
Yeterli miktarda uyuyamıyorsanız bu bir yorgunluk sebebi olabilir. Ama ya yeterli uyku uyuyup da, aslında uykunuzu almadığınızı bilmiyorsanız? Uyku apnesi olarak bilinen durumda siz uykuda iken genellikle her gece birçok kez nefes almanız kısa süreli durmaktadır. Nefes almayı her kestiğinizde aslında uyku döngünüzü bozacak kadar uyanırsınız, ama bunun farkında olmazsınız.
Sonuç, gece kaç saat uyursanız uyuyun bütün gün yorgun olmanızdır. Doktorunuzun yardımıyla uyku laboratuvarında bu hastalığa tanı konulması mümkündür.
Uyku apneniz varsa doktorunuz kilo verme ve sigarayı bırakma gibi yaşam tarzı değişimleri önerecektir. Siz uyurken hava yollarını açık tutan cihazlar veya nefesle tetiklenen basınçlı hava cihazları kullanılabilir. Aşırı olgularda, yeterli hava akımının sağlanması için ameliyat gerekebilir.
Tedavi edilmediğinde uyku apnesi, inme veya kalp krizi riski de dahil olmak üzere çeşitli sağlık risklerine neden olmaktadır.

Tanı konulamamış  kalp hastalığı
Kolay bir aktiviteden sonra kendinizi yorgun hissediyorsanız, doktorunuzla bir kalp hastalığı ihtimalini değerlendir-menizin vakti gelmiş olabilir. Elektrikli süpürge ile evi temizlemek, bahçe işleri veya olağan günlük işlerinizi yapmak gibi sıradan işler sizi yoruyorsa, kalbiniz yardım sinyali gönderiyor olabilir.

Eğer bu basit hareketlerle gelen yorgunluk hissi hele birdenbire ve sebepsiz yere ortaya çıktıysa, bu ciddi durumların habercisi olabilir, beklemeden doktorunuza danışmalısınız.