Gebelik takibi, sağlıklı nesiller dünyaya getirmek için son derece önemlidir. Düzenli gebelik takibi ve kontrolleri hastanın gebelik haftasına göre planlanmalıdır. Birinci basamak sağlık kuruluşlarında, hastanelerde ve Ankara ilindeki özel muayenehanemizde gebelik takibinizi yaptırabilirsiniz.
Gebelik takibinde en önemli nokta gebelik düşünen çiftlerin gebelik öncesinde mutlaka bir kadın doğum uzmanına görünmesi ve gerekli kontrollerini yaptırmasıdır. Kadın ve eşi mutlaka gebelik konusunda bilinçlendirilmeli, gerekli kaynaklarla eğitilmelidir. Gebelik öncesi çiftler şu soruları kendilerine sormalıdır:
-Gebelik nedir?
-Gebelik nasıl oluşur?
-Gebe olduğunuzu nasıl anlarsınız?
-Gebelik takibi nasıl ve ne sıklıkta yapılmalıdır?
-Gebelikte mutlaka yapılması gereken testler nelerdir?
-Gebelik sırasında hangi durumlarda acilen doktora başvurmalıyım?
Bu ve bunun gibi aklınıza onlarca daha soru gelebilir. Elbette bu tür sorulara yanıt bulmak için değişik makaleler okumalısınız. Ancak gebelik takibi konulu bu makalemizde aklınıza takılan soruların büyük çoğunluğuna cevap bulabileceksiniz.
GEBELİK TAKİBİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
Gebelik sırasında annedeki hematolojik ve hormonal değişiklikler nedeniyle pıhtılaşmaya meyil artmaktadır. Bu durum gebelik takibi sırasında annede ciddi problemlere yol açabilir. Bu nedenle özellikle ailede pıhtılaşmaya yakınlık olan kadınlarda gebelik öncesi iyi bir değerlendirme yapılmalıdır. Gebelikte problem çıkaracak durumların erken tespiti hem anne hem de bebek için hayati öneme sahiptir.
Yine gebelik sırasında annede bazı hastalıkların riski artmaktadır. Ayrıca bebekte de sakatlık riski, gelişme geriliği yada anne karnında gebelik kayıpları yaşanabilmektedir. Bu ve bunun gibi onlarca sebepten dolayı gebelik takibi dikkatli ve düzenli bir şekilde yapılmalıdır. Bu noktada anneye ve babaya da önemli sorumluluklar düşmektedir.
HAMİLELİK NASIL OLUŞUR?
Hamilelik kadında adet ortasında atılan yumurtanın erkeğin spermi tarafından döllenmesi ve döllenmiş yumurta adı verilen embriyonun rahim içine yerleşmesi ile oluşur. Her adet döneminin başlangıcından itibaren birkaç yumurta gelişmeye başlar. Bunlardan sadece 1 veya 2 tanesi 18-20 mm. Büyüklüğe ulaşarak yumurtlama için hazır olur. Büyüyen yumurtalardan salınan östrojen hormonu etkisiyle LH hormonu yükselir ve yumurtanın çatlamasını sağlar. Yumurtlamanın olduğu bu döneme yakın zamanlarda olan birliktelik ile gebelik şansı yükselir. Yumurtlama olurken bir taraftan da rahim içi kalınlaşır ve oluşabilecek bir gebelik için hazırlanır. Yumurta döllendikten sonra rahim içine tutunabilirse gebelik oluşur.
HAMİLE OLDUĞUNUZU NASIL ANLARSINIZ?
Adet gecikmesi olan kadınlarda ilk akla gelecek olan bir gebelik ihtimalidir. Adet geciken kadınlarda ilk yapılacak testte elbette gebelik testidir. Bu kadınların gebe olup olmadığı kesinleşene kadar doktorunun haberi olmadan herhangi bir ilaç kullanmamalı, görüntüleme yöntemlerine girmemelidir.
Adet gecikmesi olan kadınlarda ayrıca bulantı ve kasık ağrısı yada lekelenme şeklinde belirtiler olabilir. Ancak erken dönemde genellikle hiçbir belirti olmaz. Sadece yapılan gebelik testi ile gebelik tespit edilebilir. Gebelik testi adet gecikmeden 1-2 gün önceden itibaren gebeliği tespit edebilir.
GEBELİK BELİRTİLERİ NELERDİR?
Doğum öncesi bakım, bir kadının hamileyken aldığı sağlık hizmetidir. Doğum öncesi bakım için erken ve düzenli gitmek, annelerin ve onların bebeklerinin sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir. Düzenli bakım, doktorların mümkün olan en kısa sürede herhangi bir problemi bulup çözmelerini sağlar. Doğum öncesi bakımı mümkün olduğunca erken başlatmak önemlidir.
Her gebe olanda gebeliğe bağlı belirtiler oluşmayabilir. Adet gecikmesi dışında en sık görülen şikayetler bulantı, kusma ve kasık ağrısıdır. Aşağıdaki belirtilerde gebelikte sıklıkla görülen hamilelik belirtilerdir:
-Adet gecikmesi
-Bulantı ve kusma
-Sık idrara çıkma
-Baş dönmesi
-Halsizlik
-Memelerde hassasiyet ve büyüme
-Ruh hali değişiklikleri
-Uyku bozuklukları
-İştahın artması veya bazı yiyeceklerden tiksinme
-Kasık ve bel ağrısı
-Artan vücut sıcaklığı
-Mide ağrısı
-Artan vajinal akıntı
HAMİLELİK KAÇ HAFTA DEVAM EDER?
Hamilelik 280 gün süren uzun bir serüvendir. Bu süreçte gebelik genellikle 3 dönemde incelenir. Her dönemin kendine özgü belirtileri ve yapılacak testleri vardır. Gebelikteki her 3 aylık döneme trimester adı verilir. Gebelik 3 trimestere ayrılır.
1. Trimester: Gebeliğin başlangıcından 3 ay dolana kadar geçen dönemdir. Bu dönem bebeklerde organ oluşum dönemidir. Ultrasonda ilk olarak bebeğin kalp atışı değerlendirilir. Daha sonraki süreçte elleri, ayakları, ense kalınlığı ve burun kemiği incelemesi önemlidir.
2. Terimester: Bu dönem gebeliğin 3-6 aylık dönemleridir. Bu dönemde bebeklerde üçlü yada dörtlü test, detaylı ultrason ve şeker yüklemesi yapılır.
3. Trimester: 6 aydan doğuma kadar geçen süredir. Bu dönemde bebeğin gelişimi ve kilosu değerlendirilir. Ayrıca doğuma yakın dönemlerde NST adı verilen bebeğin kalp grafileri de çekilmeye başlayacaktır.
GEBELİK TAKİBİ NASIL YAPILIR?
Gebelik takibi gebeliğin başlangıcından itibaren önemlidir. Gebelik takibi ilk aylarda ayda bir sefer yapılır. Ancak özel testler için kadınlar daha erken çağrılabilir. 36 haftaya kadar yapılan aylık muayeneler daha sonra 2 haftada bire düşer. 36 haftada sonra ise artık doğuma kadar haftalık muayeneler yapılacaktır. Gebelikte herhangi bir kronik hastalığı olanlarda yada gebelikte problem gelişenlerde takipler hastaya göre özelleştirilir.
Her muayenede, kilonuz ve kan basıncınız genellikle kaydedilir. Fetüsün normal şekilde büyüyüp gelişip gelişmediğini görmek için ultrason takiplerini yapılır.
GEBELİKTE YAPILMASI GEREKEN TESTLER NELERDİR?
Gebelik tespit edilir edilmez hemen bir takım kan ve idrar testleri yapılmalıdır. Bu testlerle annede bebeği etkileyecek bir anormaliğin varlığı araştırılır. Kan şekeri, kansızlık testi, kan grubu, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, idrar kültürü ve bazı ek testlerde yapılmalıdır. Bunu yanında ikili test, üçlü yada dörtlü test, şeker yükleme testi ve detaylı ultrason gebeliğin özel dönemlerinde yapılmalıdır.
32 haftadan sonra gebelerde her muayenede NST adı verilen bebek kalp grafileri çekilir. 36 hafta iken vajinal doğum yapacaklarda grup B streptokok testi yapılır. Pozitif çıkan hastalarda doğum öncesi tedavi verilmelidir.
Gebelik takibinizi yaptırmayı ihmal etmeyiniz. Sağlıklı nesiller sağlıklı gebelikler sayesinde oluşacaktır. Bunun için ise düzenli bir hamilelik takibi şarttır.
Doç. Dr. Aydın Köşüş
Kadın Hastalıkları ve Doğum / Üreme Endokrinolojisi ve İnfertilite
İnternet sitesi: http://www.aydinkosus.com/
Twitter: https://twitter.com/surgeonskopi
Facebook: https://www.facebook.com/jinekologankara/
Instagram: https://www.instagram.com/doc.dr.aydinkosus/?hl=tr