Karın ağrısı sandı, meğer taşmış! Hurma ile zeytin tek suçlusu: 'Kimse yutmasın'
92 yaşındaki Şerife Ay, eşini kaybettikten sonra çocuklarının yanına taşındı. Sağlığı yerindeydi ta ki o geceye kadar. Aniden başlayan şiddetli karın ağrısı ve kusma şikayetiyle hastaneye kaldırıldı. Acilen ameliyata alınan yaşlı kadının bağırsağından çıkanlar ise doktorları bile şoke etti. Peki, Şerife Ay’a ne olmuştu?
Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - 92 yaşındaki Şerife Ay'ın bilinen ciddi bir sağlık sorunu yoktu. Eşini kaybettikten sonra Zonguldak'ın Ereğli ilçesinde yaşayan çocuklarının yanına taşınmış, hayatına sakin bir şekilde devam ediyordu. Ancak 5 Şubat sabahı her şey değişti. Karnında aniden başlayan şiddetli ağrı kısa sürede kusma nöbetlerine dönüştü. Endişelenen çocukları vakit kaybetmeden onu hastaneye götürdü. Yapılan tetkikler doktorları bile şaşkına çevirdi: Ay’ın mide ve ince bağırsağında çok sayıda yabancı cisim vardı. Üstelik kan değerleri de normalin oldukça üzerindeydi. Acil olarak ameliyata alınan yaşlı kadının bağırsağını tıkayan 4 santimetrelik taş çıkarıldı. Ancak asıl şok, operasyon sırasında yaşandı. Doktorların ifadesine göre bu taş, bağırsaktaki çürüme ve delinmeye neden olan yığınların yalnızca başlangıcıydı.
AA'nın haberine göre Zonguldak BEUN Hastanesi'nde gerçekleştirilen operasyonda ince bağırsağın çürüyen ve delinen kısımları doktorlar tarafından alındı ve sağlıklı bölümleriyle birleştirildi. Şerife Ay'ın yaşadığı sağlık sorununun bir numaralı nedeni midesinden çıkan 28 hurma ve 35 zeytin çekirdeğiydi. Üstelik toplam 63 çekirdeğin yanı sıra hurma çekirdeklerinin sertleşmesiyle oluşan 5-6 santimetre büyüklüğünde 5 taş da çıkarıldı. 2 saat süren ameliyatın ardından 5 günlük yoğun bakım sürecini tamamlayan Şerife Ay sağlığına kavuştu.
'ÇEKİRDEKLERİ AYIRACAKTIM, SUÇ BENDE'
Hurma ve zeytin yemeyi çok seven Şerife Ay'ın midesinde biriken 63 çekirdek ve taşlaşmış parçalar yılların birikimiydi. Hurma ve zeytin yerken yuttuğu çekirdeklerin ona bu kadar zarar vereceğini bilmiyordu. Sağlığına kavuştuktan sonra verdiği röportajda şu cümleleri kullanarak hem kendi sürecini anlattı hem de aynı hatayı yapan kişileri uyardı:
"Ben böyle olacağımı ne bileyim. Kızım 'Anne bana çekirdekleri versene' derdi ve ben 'Olmaz' deyip yutardım ama zamanla ne ekmek yiyebildim ne su içebildim. Boğazıma her şey tıkandı. Ölüyorum sandım. Beni hastaneye götürdüler. İyileşmem için ne yapılması gerektiğini söylediler. Daha sonra bizi Zonguldak'taki hastaneye götürdüler. Şu an iyiyim. Bir daha asla çekirdeklere elimi sürmem. Çekirdekleri ayıracaktım, suç bende. Kimse çekirdek yutmasın."
92 yaşındaki Şerife Ay, hurma ve zeytin çekirdeklerini yutan ilk kişi değil. Üstelik bunu yapanların sayısı azımsanmayacak kadar fazla. Çünkü halk arasında yıllardır dolaşan yanlış bir bilgi var. Hurma ve zeytin çekirdeklerinin zararsız olduğu, hatta bazılarına göre mideye inmeden yemek borusunda erimeye başladığı düşünülüyor. Ancak bu iddiaların hiçbir bilimsel dayanağı yok. Gastroenteroloji Uzman Prof. Dr. A. Emre Yıldırım da kulağa hoş gelen bu iddiaların yalnızca bir hayâl ürünü olduğunu ve aslında ciddi sağlık sorunlarına yol açabildiğinin altını çiziyor.
DOĞAL OLUNCA FAYDALI DA OLMUYOR
Prof. Dr. Yıldırım, bugüne kadar yapılan bilimsel araştırmaların zeytin çekirdeği yutmanın faydalı olduğuna dair hiçbir geçerli veri ortaya koymadığını, bazı deneysel çalışmalarda yeşil zeytin çekirdeğin laboratuvar ortamında asitle parçalandığında hücresel düzeyde iltihap azaltıcı, ağrı kesici ve antioksidan etkiler gösterebileceğini belirtti. Ancak hiçbir insan çalışmasında bu etkilerin doğrulanmadığını ve zeytin çekirdeğinin tedavi edici veya hastalık önleyici bir ajan olarak önerilmediğini de ekledi. Çekirdeğin insan midesinde sindirilerek parçalanabileceğine ve yararlı maddelerinin kan dolaşımına geçtiğine dair kanıt bulunmadığına dikkat çeken Prof. Dr. A. Emre Yıldırım, "Sağlık açısından hiçbir kanıtı olmayan bir uygulamanın 'doğal' olduğu gerekçesiyle faydalı kabul edilmesi mümkün değil" dedi.
'OLUŞAN TAŞ KÜMELERİ İÇİN OPERASYON ŞART'
Yutulan sert çekirdeklerin mide ve bağırsaklarda birikerek tıkanıklık, bağırsak delinmesi ve hatta apandisit gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açtığına dair birçok vakanın bilimsel literatürde belgelendiğini belirten Prof. Dr. A. Emre Yıldırım, "Özellikle sindirim sisteminde 'taş kümesi' oluşturmuş çekirdeklerin cerrahi müdahale gerektiren komplikasyonlara neden olduğu biliniyor. Öyle ki birçok hasta ancak ameliyatla bu sağlık problemlerinden kurtulabilir" açıklamasını yaptı.
Gastroenteroloji uzmanları tarafından mide şikayetleri nedeniyle yapılan endoskopik incelemelerde zeytin çekirdeğinin mide içinde görüldüğünü dile getiren Prof. Dr. Yıldırım, karşılaştığı bir vakayı da şöyle anlattı:
"Benim karşılaştığım bir vakada, ülser içine saplanmış zeytin çekirdekleri nedeniyle mide kanamasının ortaya çıktığı ve hayati tehlikeye neden olan kanamayı acil olarak endoskopik yöntemlerle tedavi ettiğim olmuştu. Ne yazık ki her hasta şanslı olmayıp büyük ve riskli ameliyatlara ihtiyaç duyabiliyor."
Prof. Dr. A. Emre Yıldırım, "Tıpkı zeytin ve hurma çekirdeğindeki gibi erik, şeftali ve kayısı türünde sert çekirdek içeren meyvelerin kendileri sağlıklı olsa da çekirdeklerinin faydalı olduğuna dair iddialar bilimsel gerçeklerden uzaktır" diye de ekledi.
SAKIZ VE KARPUZ DA AYNI DERECEDE TEHLİKELİ
Meyve çekirdeklerinin yanı sıra sakız yutmanın da zararsız olduğuna dair yaygın bir inanış var. Hatta çoğu kişi, sakızın sindirilemese bile dışkıyla atıldığını, bu yüzden bir zararının olmadığını düşünüyor. Ancak bu düşünce son derece yanıltıcı olabilir, “Bir kereden bir şey olmaz” rehavetine kapılmak ciddi sonuçlar doğurabilir. Prof. Dr. A. Emre Yıldırım sakızın da tıpkı çekirdek gibi midede en çok taşlaşan, mide ve ince bağırsağı tıkayan maddeler arasında yer aldığının altını çizdi.
Öte yandan zararsız görünen ancak midede benzer etkiler yaratan diğer bir şey ise karpuz çekirdekleri. Prof. Dr. A. Emre Yıldırım, karpuz çekirdeklerinin de bilinçli şekilde yutulmaması gerektiğini söylüyor. Nedeni ise 'divertikül' adı verilen kalın bağırsağın zayıf noktalardan dışarı doğru çıkıntı yapan küçük kesecikler. Eğer bağırsakta bu kesecikler mevcutsa, yutulan çekirdekler oraya sıkışabilir ve ciddi kanamalara yol açabilir.
Gerek bilerek gerek yanlışlıkla irili ufaklı meyvelerin keskin ya da yumuşak çekirdeklerini yutmuş olun Prof. Dr. A. Emre Yıldırım'a göre çekirdeklerin adediyle ilgili net bir şey söylemek mümkün değil. Hastanın anatomisi, bağırsak yapısına veya bağırsağında darlık olup olmamasına göre tek bir çekirdek yutmak bile sıkıntı yaratabilir. Prof. Dr. A. Emre Yıldırım geleneksel ve bilimsel geçerliliği olmayan yöntemlerin tehlikesini hatırlatarak sözlerini şöyle noktaladı: "Modern tıbbın ve uzman hekimlerin önerilerine güvenmeli, kulaktan dolma bilgilerle sağlığınızı tehlikeye atmamalısınız."
