Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 24 ülke, salgın gibi hızla yayılan şişmanlığa karşı savaş açtı
Obezite, yani oburluk hastalığı dünyanın en eski metabolik bozukluklarından biri. Vücutta yağ depolanması sonucu oluşan hastalık, giderek daha çok insanın sağlığını bozuyor. 9’uncu Avrupa Obezite Kongresi’nde imzaya açılan Milano Deklarasyonu, obezitenin tehlike sinyalleri vermeye başladığından yola çıkarak, tüm ülkeleri hastalıkla mücedelede strateji belirlemeye çağırdı. Deklarasyona Türkiye’yi temsilen, Türk Diyabet Cemiyeti ve Şişmanlık Araştırma Derneği Başkanı Prof. Dr. Nazif Bağrıaçık imza koydu.
Kiloya resmi yaklaşım
Sağlık Bakanlığı deklarasyon uyarınca obeziteyi ulusal programa alarak, “Ulusal Obezite Danışma Kurulu" oluşturdu. Kurul, şişmanlığı tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak kabul etti. Çeşitli tıp fakültelerinin endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanlarının yer aldığı kurul, ilk toplantısında ulusal obezite programı yapılmasını kararlaştırdı. Özel zayıflama merkezlerini de mercek altına alan kurul, bunların büyük kısmının bilimsel çalışmadığını, kontrol altına alınmaları gerektiğini vurguladı. Kurul 15 ilde yürütülen diyabet ve hipertansiyon programlarına obezitenin de eklenmesi ve bu illerde obezite klinikleri kurulmasını kararlaştırdı.
Neden-sonuç ilişkisi
Prof. Dr. Bağrıaçık 30 yaşından sonra ortaya çıkan şeker hastalığının en az
yüzde 60’ının obez olduğunu vurguluyor. Beden ağırlığının artması ile diyabet hastalığı arasında çok sıkı bir ilişki olduğuna dikkat çeken Bağrıaçık, şöyle devam ediyor: “Obez kişilerde saptanan hormonal-metabolik bozukluklar uzun yıllardan beri bilinmesine rağmen, bunların neden mi yoksa sonuç mu oldukları tam olarak aydınlatılamadı. Obezite, komplikasyonlara yol açabilen bir hastalık. Kalp, damar, eklem, solunum hastalıkları obezlerde 5-6 kat daha sık görülüyor. Metabolik hormonal hastalık olduğu için, diyetle geçmiyor. Hastalığı yenmek için, yeni bir yaşam şekli gerekiyor."
Sihirli bir hap yok
Milano Üniversitesi’nden Prof. Dr. Michele O. Carruba, obezitenin tedavisinde bazı yeni ilaçların gündeme geldiğini ama tek başına yeterli olmadıklarını söylüyor. “Ne yazık ki, sihirli bir hapa sahip değiliz" diyen Carruba, sözlerini şöyle sürdürüyor: “İlaçlar, hastanın tedaviye uyumunu sağlar. Doktorun hastaya tavsiye ettiği yol, beslenme eğitimini içerir. Bu
eğitim, hastanın yeme alışkanlıklarına dayanılarak verilmeli. Hasta psikolojik destek almalı. Şu anda termogenezi (enerjinin sıcaklık olarak harcanması) etkileyecek ilaçlar üzerinde çalışılıyor. Kahverengi yağ dokusu üzerinde etkili olan ilaçlar enerji harcanmasını artırabiliyor. Henüz fareler üzerinde deneniyor, insan deneyleri başlamadı."
Medeniyet zararlı
Gıda çeşidinin artması, sigaranın azaltılması, alkol tüketiminin artması ve medeniyet kilolara kilo katan etkenler. Bunlar, insanları daha az hareketli, yani az enerji harcayan bireyler haline getiriyor.
Avrupa’da obezite ortalaması erkeklerde yüzde 15, kadınlarda yüzde 22. Giderek “şişen" ABD’de ise bu oranlar, erkeklerde yüzde 20, kadınlarda yüzde 25. Buna ideal kilosunun üstünde olanları da katarsak, obezite sıklığı yüzde 50’leri buluyor.
Obezlerin yaklaşık yüzde 40’ı oburluk düzeyinde. Kadınlar oburluğa daha yatkın. Çünkü daha çok evdeler ve yiyeceğe daha yakınlar. Menopoz sonrası ve hamilelikte değişen yeme alışkanlığı da kadınlarda kilo artırıcı unsurlar.
Milano Deklarasyonu
3-6 Haziran 1999’da Milano’da toplanan 9’uncu Avrupa Obezite Kongresi’nde kabul edilen deklerasyona Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İsrail, İtalya, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovakya, İspanya, İsveç, İsviçre, Türkiye, İngiltere ve Yugoslavya imza attı.
Deklarasyonda şu noktalara dikkat çekildi:
* Obezite ekonomik açıdan da tehlike.
* Avrupa, kamu sağlığı açısından bir felaketin eşiğinde. Tehlike, şeker ve kalp hastalarını da içeriyor.
* Hükümetler bu hastalıkla mücadele için acil önlem almalı. Sağlıkla ilgili sivil toplum kuruluşları harekete geçmeli.
