Dijital varlık miras kalır mı?

Hayatımız tamamen dijitalleşmişken dijital varlıklarımızı düşünmenin de vakti geldi diyor ve bu yazıda dijital varlıkları miras bakımından ele alalım istiyorum.

Bu konuda beni motive eden iki önemli kaynak var: ilki bir yargı kararı; ikincisi ise yargı kararında alıntı yapılan öğretim görevlisi Yasemin Maraşlı Dinç'in makalesi.

Bu yargı kararı çok önemli; ülkemizde dijital varlıkların miras yoluyla bırakılması konusunda yasal bir düzenleme yokken mahkeme yorum metoduyla önemli bir karar verdi. Kararı bu yazımda özetlemek istiyorum.

Öncelikle miras kalan malları kısaca özetlemek gerekir. Kişinin malvarlığında aktif ve pasif varlıklar vardır. Kişi vefat ettiği zaman mirasçılarına hem aktifler (gayrimenkuller, taşınır varlıklar, para, alacaklar vb.) hem de pasifler (ödemeler, borçlar vb.) intikal eder. Peki tamamen dijitalleştiğimiz bu süreçte bize miras kalan değerler sadece alışılagelen varlık, değerler, borçlar mı? Hayır.

Düne kadar mülkiyet kavramı menkul ve gayrimenkul mülkiyeti ile bir kısım sınırlı ayni haklar etrafında şekillenirken, son dönemde fikri mülkiyet kavramının gelişimi üzerinde duruyorduk.

Kararda da yer aldığı üzere, yakın zamana kadar elektronik posta hesapları, sosyal medya hesapları ve benzeri dijital uygulamalar yalnızca kişisel kullanıma yönelikti, maddi bir değer taşımıyordu. Günümüzde bu hesaplar reklam geliri sağlayan, maddi bir karşılığı olan hesaplar halini aldı. Yine sosyal medya hesaplarının ve dijital para cüzdanlarının bağlı olduğu e posta hesapları kişisel kullanımı aştı ve ticari değeri olan dijital mal varlığı kapsamına girmeye başladı.

Ancak çağımızın kaçınılmaz şekilde dijitalleşen hayat tarzı karşısında dijital mal varlığına dair dijital mülkiyet ile ilgili henüz yasal bir düzenleme yapılmadığını görüyoruz. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Yasemin Maraşlı Dinç, dijital malvarlığı kavramını ve dijital mirası şu şekilde açıklıyor:

“Dijital malvarlığı kavramı, videolar, fotoğraflar, e-postalar, kişisel sosyal medya hesapları gibi elektronik olarak depolanan ve yalnızca dijital formda bulunan diğer varlıklar anlamına gelmektedir. Ancak dijital dünyanın sürekli değişmesine bağlı olarak dijital malvarlığının nelerden oluştuğu net olarak belirlenememektedir."

"Dijital miras ise bu tür soyut malvarlığı değerlerinin mirasçılara intikal etmesi, mirasa konusu olmasıdır."

Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin, dijital varlıkların miras yoluyla intikal edebileceğine ilişkin kararında kripto paraya da değiniliyor ve önemli tespitler de bulunuluyor. Kararda yer alan bazı hususları aşağıda şekilde özetlemek istiyorum:

"Günümüzde dijital mal varlığının yadsınamaz ve göz ardı edilemez bir gerçeklik olduğu, kripto para adı verilen ve uluslar arası ödemelerde dahi kullanılmaya başlanmış dijital sistemlerin var olduğu, yine astronomik reklam gelirleri sağlayan sosyal medya hesaplarının gün geçtikçe arttığı, aynı şekilde youtube ve benzeri dijital platformlarda salt reklam geliri ve hatta ücretli üyelik sistemi ile hizmet veren kanallar oluşturulduğu bir ortamda dijital mal varlığı ve dijital miras ile ilgili olarak yasal bir düzenleme bulunmadığı, değerlendirilmiştir. Mahkeme yasal boşluğu yorum metoduyla doldurarak, miras bırakanın e-posta hesabı ve buna bağlı olarak kullanılan sosyal medya hesapları, dijital cüzdan hesapları mirasçılarına intikali gereken dijital mal varlığının da tespitinin gerekeceği kanaatine varmıştır."

Durum o ki dijital varlıklara ilişkin daha çok fazla karar çıkacak, sıkça yazılar yazacağız ve değerlendirmeler yapacağız.

Av. Oğuz Kara

(kara@oguzkara.av.tr)