Rahim sarkması, pelvik taban kasları ve bağları gerildiğinde ve zayıfladığında, artık rahim için yeterli desteği sağlayamadığında ortaya çıkar. Sonuç olarak, rahim vajinanın içine kayar veya dışarı çıkar. Rahim sarkması her yaştaki kadında ortaya çıkabilir. Ancak genellikle bir veya daha fazla vajinal doğum yapmış menopoz sonrası kadınları etkiler.
Hafif rahim sarkması genellikle tedavi gerektirmez. Ancak rahim sarkması sizi rahatsız ediyorsa veya normal hayatınızı bozuyorsa, tedaviden yararlanabilirsiniz.
Rahim sarkmasını nasıl anlarım?
Hafif rahim sarkması genellikle belirti veya semptomlara neden olmaz. Orta ila şiddetli rahim sarkmasının belirti ve semptomları şunları içerir:
-Alt kasık kısmında ağırlık veya çekme hissi
-Vajinanızdan dışarı çıkan doku, elinize bir şey gelmesi
-İdrar kaçağı (inkontinans) veya idrar tutma gibi idrar sorunları
-Bağırsak hareketinde sorun
-Küçük bir topun üzerinde oturuyormuşsunuz veya vajinanızdan bir şey düşüyormuş gibi hissetmek
-Vajinal dokunuzun tonunda bir gevşeklik hissi gibi cinsel endişeler
Genellikle semptomlar sabahları daha az rahatsız edicidir ve gün geçtikçe kötüleşir.
Ne zaman bir doktora görünmeli?
Rahim sarkmasının belirti ve semptomları rahatsız edici hale gelirse ve normal aktivitelerinizi bozarsa, durumu ve tedavi seçeneklerinizi tartışmak için doktorunuzla görüşmenizi tavsiye ederim.
Neden rahim sarkması olur?
Rahim sarkması, pelvik kasların ve destek dokuların zayıflamasından kaynaklanır. Zayıflamış pelvik kasların ve dokuların nedenleri şunları içerir:
-Gebelik
-Doğum sırasında zorlanmak, zor doğum veya travmatik doğum
-İri (kilolu) bir bebeğin doğumu
-Fazla kilolu veya obez olmak
-Menopozdan sonra düşük östrojen seviyesi
-Kronik kabızlık veya ıkınma
-Kronik öksürük veya bronşit
-Tekrarlanan ağır kaldırma
-Önceden kasık bölgesinde cerrahi geçirmiş olmak
-Genetik, aile öyküsü
Komplikasyonlar
Rahim sarkması genellikle diğer pelvik organların prolapsusu ile ilişkilidir. Yani idrar kesesi ve arka barsak sarkması bu duruma eşlik edebilir.
İdrar kesesi sarkması (sistosel): Mesane ile vajinayı ayıran bağ dokusunun zayıflığı, mesanenin vajinaya doğru şişmesine neden olabilir. İdrar kaçırma olabilir.
Arka barsak sarkması (rektosel): Rektum ile vajinayı ayıran bağ dokusunun zayıflığı, rektumun vajinaya doğru şişmesine neden olabilir. Bağırsak hareketlerinde zorluk yaşayabilirsiniz.
Şiddetli rahim sarkması vajinal dokunun bir kısmını yerinden oynatarak vücudun dışına çıkmasına neden olabilir. Giysilere sürtünen vajinal doku vajinal yaralara (ülser) yol açabilir. Nadiren, yaralar enfekte olabilir.
Rahim sarkmasını önleyebilir miyim?
Rahim sarkması riskinizi azaltmak için şunları deneyin:
Kegel egzersizlerini düzenli olarak yapın: Bu egzersizler pelvik taban kaslarınızı güçlendirebilir özellikle bebeğiniz olduktan sonra önemlidir.
Kabızlığı tedavi edin ve önleyin: Bol sıvı tüketin ve meyveler, sebzeler, fasulye ve tam tahıllı gevrekler gibi yüksek lifli yiyecekler yiyin.
Ağır kaldırmaktan kaçının ve doğru şekilde kaldırın: Kaldırırken beliniz veya sırtınız yerine bacaklarınızı kullanın.
Öksürüğü kontrol edin: Kronik öksürük veya bronşit tedavisi olun ve sigara içmeyin.
Kilo almaktan kaçının: İdeal kilonuzu belirlemek için doktorunuzla konuşun ve ihtiyacınız varsa kilo verme stratejileri hakkında tavsiye alın.
Teşhis
Rahim sarkması teşhisi genellikle bir pelvik muayene sırasında ortaya çıkar.
Tedavi
Tedavi, rahim sarkmasının şiddetine bağlıdır. Doktorunuz şunları önerebilir:
Kişisel önlemler:Rahim sarkmanız çok az belirtiye neden olursa veya hiç belirtiye neden olmazsa, basit kendi kendine bakım önlemleri rahatlama sağlayabilir veya sarkmanın kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir. Kişisel bakım önlemleri; pelvik kaslarınızı güçlendirmek, kilo vermek ve kabızlığı tedavi etmek için Kegel egzersizlerini yapmayı içerir.
Peser:Vajinal peser, şişkin dokuları desteklemek için vajinanıza yerleştirilen plastik veya kauçuk bir halkadır. Düzenli bakım gerektirir. Özellikle cerrahi müdahaleyi tolere edemeyecek ileri yaş veya ek hastalığı olan kadınlarda kullanıyoruz.
Rahim Sarkması Cerrahi Tedavi
Doktorunuz rahim sarkmasını onarmak için ameliyat önerebilir. Minimal invaziv (laparoskopik) veya vajinal cerrahi bir seçenek olabilir. Yani hastaya göre yani laparoskopik ya da vajinal yol tercih ediyoruz. Hastalar için çok konforlu ve ertesi gün taburcu olabilecekleri modern teknikleri kullanıyoruz.
Ameliyat şunları içerebilir:
Zayıflamış pelvik taban dokularının rekonstrüksiyonu: Bu ameliyata genellikle vajinadan, bazen de karın içinden yaklaşılır. Cerrah, pelvik organlarınızı desteklemek için zayıflamış pelvik taban yapılarına kendi dokunuzu, donör dokunuzu veya sentetik bir materyali yerleştirebilir.
Rahminizin alınması (histerektomi):Bazı durumlarda rahim sarkması için histerektomi önerilebilir.
Her birinin risklerini ve faydalarını anladığınızdan emin olmak için tüm tedavi seçenekleriniz hakkında doktorunuzla konuşun, böylece sizin için en iyi olanı seçebilirsiniz.
Rahim sarkması için kendim evde ne yapabilirim?
Rahim sarkmasının ciddiyetine bağlı olarak, kendi kendine bakım önlemleri rahatlama sağlayabilir. Şunları deneyebilirsiniz:
-Pelvik kasları güçlendirmek ve zayıflamış fasyayı desteklemek için Kegel egzersizleri yapın
-Yüksek lifli yiyecekler yiyerek ve bol sıvı içerek kabızlığı önleyin
-Kabız kalmak ve ıkınmaktan kaçının
-Ağır kaldırmaktan kaçının
-Öksürüğü kontrol altına alın
-Fazla kilolu veya obezseniz, kilo verin
Kegel egzersizleri
Kegel egzersizleri pelvik taban kaslarınızı güçlendirir. Güçlü bir pelvik taban, pelvik organlarınız için daha iyi destek sağlar, sarkmanın kötüleşmesini önler ve rahim sarkması ile ilişkili semptomları hafifletir.
Kegel egzersizlerini yapmak için:
-Pelvik taban kaslarınızı sanki gaz geçişini önlemeye çalışıyormuş gibi sıkın (kasılın).
-Kasılmayı beş saniye tutun ve ardından beş saniye gevşetin. Bu çok zorsa, iki saniye tutarak ve üç saniye rahatlayarak başlayın.
-Kasılmaları bir seferde 10 saniye tutmak için çalışın.
-Her gün en az üç set 10 tekrar yapmayı hedefleyin.
Doğru yöntemi öğrendikten sonra, ister masanızda oturuyor ister kanepede dinleniyor olun, Kegel egzersizlerini neredeyse her zaman dikkatlice yapabilirsiniz.
Rahim sarkması şüphesi ile muayeneye gelen hastalarımıza sıklıkla sorduğumuz sorular?
-Hangi semptomları yaşıyorsunuz?
-Belirtilerinizi ilk ne zaman fark ettiniz? Zamanla kötüleşti mi?
-Pelvik ağrınız var mı?
-Hiç idrar kaçırdınız mı?
-Şiddetli veya devam eden bir öksürüğünüz oldu mu?
-İşinizde veya günlük aktivitelerinizde herhangi bir ağır kaldırma yapıyor musunuz?
-Bağırsak hareketleri sırasında zorlanır mısınız?
-Ailenizde hiç kimsede rahim sarkması veya başka pelvik problemler oldu mu?
-Kaç çocuk doğurdunuz? Doğumlarınız vajinal mıydı?
-Gelecekte çocuk sahibi olmayı planlıyor musunuz?
Rahim sarkması için bizlere sormanız gereken bazı temel sorular şunlardır:
-Semptomlarımı hafifletmek için evde ne yapabilirim?
-Hiçbir şey yapmazsam sarkmanın kötüleşme ihtimali nedir?
-Hangi tedavi yaklaşımını tavsiye edersiniz?
-Tedavi etmek için ameliyat olursam rahim sarkmasının tekrar olma ihtimali nedir?
-Ameliyatın riskleri nelerdir?
Randevunuz sırasında, aklınıza gelen diğer soruları sormaktan çekinmeyin. Eğer rahim sarkmasından şüpheleniyorsanız bu konuda deneyimli bir jinekolog ya da ürojinekoloğa başvurmanızı öneririm.
Sağlıklı günler dilerim.
Prof. Dr. Hüseyin Cengiz
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı