Tesbihli rock’çı

Okumuyor, düşünmüyor ama kendilerini beğeniyor. Çelişki, çatışma ve isyan yok. Geleneklerine bağlı. Beklentiler ise tek tip... İşte 2000 yılında Türk gençliği


Gençler, gençlik döneminin temel özelliği olan isyan, öğrenme, değiştirme duygularından yoksunlar ama ezik ve kompleksli de değiller. Bunu İNFO’nun üç yıldır sürdürdüğü “Genç Zamanlar" araştırmasından öğrendim. Nurdan Dinler ve Zuhal Bilgin önce İstanbul’da 12 ilçe gençliği içinden 250 kişiyi seçerek başlamışlar bu araştırmaya. Sonra Ankara’dan 6 ilçeyle İzmir’den 4 ilçeyi katmışlar projeye. Her ay 13-24 yaş grubundan ve her türlü sosyal konumdan (öğrenci, boşta gezen, iş arayan, aramayan, alt üst gelir grubundan kız ve erkek) 750 genç ile yüz yüze görüşülüyor ve bunlar üç aylık dönemler itibari ile değerlendiriliyor.

İzmir liberal, Ankara kapalı
İNFO’nun çeşitli büyük şirketlere sattığı bu araştırma çerçevesinde gençler araştırılırken kentlerin profili de çıkıyor ortaya. İzmir hep liberal ve cinsel özgürlükçü, Ankara hâlâ kapalı, İstanbul da tahmin edeceğiniz gibi arabesk ve her şey.
Gençlere zoom yaptığımızda ilk dikkat çeken özellikleri şunlar:

Çok az okuyor, buna bağlı olarak da kendilerini kötü ifade ediyorlar. Beklentileri neredeyse tek tip: Evlilik ve tripleks villa.

Kompleks yok

Özal sonrası gençliği Tanzimat’tan bu yana musdarip olduğumuz -batı - kompleksini aşmış gözüküyor. “Adamlar bu işi biliyor" muhabbeti onlara son derece uzak. Tesbihini çekiyor, rock’çı, küpe takıyor, gelenekleri küçümsemiyor, ailesine düşkün, yardımsever, kimseyi örnek almıyor, starı yok.

Kimseyi yüceltmeyen, siyasileri önemsemeyen gençlik “Kimin yerinde olmak isterdiniz" sorusuna bu yüzden yüzde 54.7 oranında “hiç kimse" diye cevap veriyor. Sadece yüzde 2.7’si Sabancı’nın yerinde olmak istiyor.

Gençliğin önem verdiği şeylerin sıralaması şöyle: Yüzde 54.3 aşk; yüzde 35 para; yüzde 34.1 dostluk; yüzde 34.3 aile; yüzde 32.8 sağlık.
Yani gençliğimiz son derece gelenekçi, dönüştürmekten, yaratmaktan son derece uzak bir profil çiziyor. Ancak sanılanın aksine çoğu kolay para kazanmaya sıcak bakmıyor, eğitimi hâlâ sınıf atlama aracı olarak görüyor.

Kitap okumuyor

Dinci gençlik, diğerlerinden para ve ün istemede de, eğitimi çıkış yolu olarak görmede de ayrılmıyor.

Türk gençliği hiç okumadığı için kitap sorusu anketten kaldırılmış. Günlük gazete ile çok az ilgilenen gençlik, Şamdan, Starlife gibi ekleri de dergi zannediyor ve çok beğeniyor.

Batı kompleksi ile birlikte batı müziği hegemonyası da kırılmış, Türklerin yaptığı müziği daha çok seviyorlar.

Gençliğin “olmazsa olmazöları, çelişki, çatışma, uyumsuzluk, isyan duyguları tek tip yeni gençlikten alabildiğine uzak. “Eğitimde fırsat eşitliği" gibi bir meseleleri bile yok.

Para, üniversite, evlilik

Gençliğin tokalaşmak istediği şöhretler arasında da fantastik bir pırıltı yok. Cevaplar: Bill Clinton, Sabancı, Bill Gates.

En çok ev, araba, bilgisayar sahibi olmak istiyorlar.

Mutluluk reçeteleri: Para, üniversite sınavını kazanmak ve evlilik.

İş adamı, iş kadını, futbolcu, doktor, avukat, öğretmen, polis olmak istiyorlar. Muhasebeci olarak çalışan biri, hesap uzmanlığına geçmeyi bile düşünmüyor; ufuk bu kadar.

Yaratmak değil, olmak!

Olmak ve yapmak arasında Türk gençliği tümüyle “olmak" istiyor. En çok serbest meslek sahibi olmayı istiyor. Yani kaybolmak istiyor, sorumluluğunun anonim olmasını istiyor ve en önemlisi profesyonel yaşama esir olmak istemiyor.

Gençlik siyasilerle hiç ilgilenmiyor, karizmatik bulduklarını hep TV’den seçiyor. Kenan İmirzalıoğlu’nu, Memoli’yi, Tarkan’ı, Kadir İnanır’ı karizmatik buluyor. Kendilerini de mutlaka karizmatik buluyorlar. Yani okumuyorlar, düşünmüyorlar ama kendilerini beğeniyorlar.

Geleceklerinden eminler

Kızların karizma listesinde ilk sırada mutlaka bir arkadaşları oluyor. Ünlüler içinden Ebru Şallı uzunca bir süredir ilk sıradayken, son kavgalardan dolayı yerini Hülya Avşar’a kaptırmış. Demet Şener üçüncü.

Türk gençliği monogam. “Aşk mı seks mi" diye sorulduğunda her zaman aşk diye yanıt veriyor. Evliliği aşktan da önemli buluyor.

Araştırmanın değişmeyen ve belki de en ilginç yanıtı ise şu: Gençlerin yüzde 71’i kendi geleceğinden umutlu; ama Türkiye’nin geleceğinden değil; oran yüzde 22.5’e düşüyor.