Yerli mikro mucize

Ahmet Çanga, heykeltraş Willard Wigan’ın eserleriyle yarışan, bir santimden küçük heykellerine 75 bin dolar fiyat biçiyor...


Hayatının ilk yıllarında resim ve heykelle hiç arası yokmuş Ahmet Çanga’nın. Lisede ders esnasında tebeşirleri ufak ufak oyarak başladığı hobisi, İzmir Üniversitesi Tıp Fakültesi yıllarında, dersten sıkıldığında elindeki kalemle oynayarak devam etmiş. Bir gün arkadaşları, o kurşunkalemin arkasında küçücük bir çıplak kadın vücudunun boy gösterdiğini farketmişler. Sonrası ise kendisinin ‘çıraklık, kalfalık ve ustalık’ olarak adlandırdığı, 1967-74 yılları arasında yedi yıl süren bir mikro heykeltraşlık dönemi. Bu dönemin ürünleri, yıllar geçtikçe incelen, güzelleşen ve ustalık döneminde doruğa ulaşan küçücük, ama detaylı ve daha çok aşk, dedikodu, bunalım gibi soyut konuların işlendiği heykeller...

‘Küçük ise biblodur’

Devlet Malzeme Ofisi’nin klasik kurşunkalemini yani, 0.7 santim çapındaki sıradan bir kurşunkalemi böylesi heykellere dönüştürebildiğini gören Çanga, bir galeriye gitmiş. Karşısına çıkan kişiye, kurşunkalemden heykel yaptığını söylemiş. Çantayı açıp heykelleri görme zahmetine bile katlanmayan adamın cevabı, Çanga’nın sergi umutlarını yerle bir etmiş: “Kurşunkalemden heykel yaparsan, onlar heykel olmaz, biblo olur."
İkinci sergi girişimini, zamanın Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk’e bir mektup yazan babası başlatmış. İlgilenmiş ve sergilemek istemişler. Ama Çanga’nın bir koşulu olmuş: Kalemler sigortalanacak. Devlet bunu fazla görünce, sergi de olmamış.
Sigorta istemiş, çünkü Çanga bir kalemi en az üç ayda bitirirmiş. En yoğun ve konsantre olarak çalıştığı zamanlarda bile, saatte ancak iki üç milim oyabilirmiş.

‘Öylece oturuyor’

Bir görüntü hiç gözünden gitmiyor Çanga’nın: Ailesinin Beylerbeyi’nde, denizin hemen yanında bir evi varmış. Tatillerde denizin kenarında oturur, eline kalemi ve jileti alır, saatlerce uğraşır dururmuş. Çok bunaldığında da denize bir cup yapıp çıkar ve işine devam edermiş.
Çanga’nın ne yaptığını, elinde ne olduğunu göremeyen annesinin bir komşusu, “Sizin oğlana bir haller oldu herhalde komşu" demiş, “Bütün gün denizin kenarında başını önüne eğip öylece oturuyor."

Anatomik ayrıntılar

Estetik cerrah olan Çanga, okuldan mezun olduktan sonra TSK’da hizmet vermiş. Tabip Yarbay rütbesiyle Hava Kuvvetleri’nden ayrıldıktan sonra birkaç sene devlet hizmetine devam etmiş ve 1994 yılında emekli olmuş. Şimdi Ankara’da özel muayenehanesinde burnunu, göğüslerini, kalçalarını düzeltmek isteyenlere hizmet veriyor.
Çanga, ince işlenmiş bu heykeller ile estetik cerrahi arasındaki ilişkiyi şöyle açıklıyor: “Estetik cerrahi de sanat gibidir. Sanatçı, eserini önce kafasında tasarlar. Eskizini üç boyutlu çizdiğim kalemi, yarı yarıya bitirmiş sayardım kendimi. Cerrahide de öyle. Bir buruna baktığımda, kafamda üç boyutlu olarak ameliyat sonrasını canlandırabiliyorum. Dünyanın en güzel burnu da olsa, hastanın suratına uymayabilir. Bunu ben görebiliyorum. Bazen hastalarımı ikna edemediğimde, hemen muayenehanemde duran kalem heykeli gösteriyorum. Hasta o zaman ikna oluyor. Ayrıca cerrah olduğum için anatomik ayrıntıları iyi işleyebildim."
Son kalem heykelini 26 yıl önce yapan Çanga neden böyle bir karar aldığı sorusunu, “Tekrar başlayıp başlamayacağımı bilemem. Evlendikten sonra elime almadım hiç. Belki vakit olmuyordu. Bıraktıktan sonra başka şeyler yapmaya başladım. Seramik heykeller, resim. Bu aralar da mermer heykeller yapıyorum" şeklinde yanıtlıyor.

İlk sergi 2001’de

Çanga ilk sergisini 34. sanat yılında, yani 2001 yılında açacak. Sergide heykelleri almak isteyenlere ise Çanga’nın şartları hazır: “Bunun bedelini ödeyen biri çıkar mı bilemem. Çocuklarım seçtikten sonra hepsini satabilirim. Fiyatları 50 bin, 75 bin dolar arasında olacak. Hepsini birden alırlarsa, biraz indirim yapabilirim."

Wigan’ın felsefesi farklı

ÇocukluĞunda okuma bozukluğu yaşayan ve kendisine küçük bir dünya yaratan 42 yaşındaki heykeltraş Willard Wigan’ın kibrit çöpü ve saç tellerinden yaptığı eserleri dünya çapında tanınıyor. Wigan’ın heykelleri arasındaki İngiliz Kraliyet ailesinin neredeyse tüm üyeleri, Lennon Lewis ve Evander Holyfield’ı gösteren boks ringi büyük ilgi topluyor.

Cerrahi alet şart

Wigan da, tıpkı Çanga gibi heykellerinin her birini cerrahi aletler de kullanarak tamamlıyor. Heykelleri, bir kibrit çöpünün başı, tuz tanesi, insan kirpiği küçüklüğünde olan Wigan, eserlerinin her birini 20 saatte yapıyor.