Alzheimer hastalığının ön belirtileri nelerdir?

İlerleyici hafıza kaybı: Hafıza kaybı; mesleğini sürdürmede, ev aile iş ve sosyal sorumluluklarını yerine getirmeye engel olacak kadar ciddi bir seviyede olmalıdır. Hafızanın giderek güç kaybetmesi Alzheimer hastalığının en önemli belirtisidir. Fakat şunu da unutmayalım ki, yaşa bağlı hafıza kaybı bir hastalık olmaktan çok normal değişikliklerin sonucudur.

Günlük işlerde zorluk: Her zaman yaparken zorlanmadığımız hayatımızın doğal parçası olan alışılmış bazı faaliyetleri yapmada ve bazı bilgileri hatırlamada zorlanmayla başlanır. Mesela, iyi bilinen bir yemeğin nasıl hazırlanacağı zaten her gün yapılan ev işlerinin ya da rutin mesleki faaliyetlerin nasıl sürdürüleceği konusunda unutmalar görülür.

Kelimeleri unutma: Bu kişiler hastalıklarının erken dönemlerinde bile basit kelimeleri unuturlar; yerine ilgisiz anlamsız kelimeler koyarlar. Bu nedenle söylediklerini bazen de yazdıklarını anlamak zor ulaşabilir mesela size diş fırçasının nerede olduğunu sorarken diş fırçası yerine “ağzım için kullandığım bir eşya” diyebilir.

Zaman ve yeri karıştırma: Hafızanın ve bilincin en önemli fonksiyonlarından biri zaman ve yer yönelimidir. Hepimiz zaman zaman haftanın hangi gününde olduğumuzu karıştırabilir veya herhangi bir anda nereye gittiğimizi unutabiliriz. Ancak Alzheimer hastaları için durum biraz farklıdır. Onlar yaşadıkları sokağı bulundukları yeri ve oraya nasıl geldiklerini unutabilirler veya eve nasıl ve hangi yoldan geri dönebileceklerini karıştırabilirler. Yani zaman, yer ve mekan ile kendisi hakkındaki bilgileri yönelimleri bozulur. Bu konularda doğru ve yeterli bilgilere sahip olamayabilirler.

Yargılama hataları: Yargılama yanlışlığı da normalde hepimizin ortak sorunlarından biridir. İnsan olmanın ayrılmaz bir parçası olan “yanlış yargılamalar” hepimizin başına gelebilecek bir sorundur. Bahsetmek istediğimiz bu değil, biraz daha farklı bir şey. Alzheimer hastaları sıcak bir günde çok kalın elbiseler giyebilirler ve tersine çok soğuk bir havada kısa kollu gömlekle dolaşabilirler. Alışveriş yaparken gereğinden fazla para ödemek ya da ödemeye itiraz etmek gibi yargı hataları Alzheimer hastalığının erken işaretlerinden biridir.

Pasif bir hayata geçme: Yaşlandıkça çalışma hayatından ve sosyal aktivitelerden biraz uzaklaşmak normaldir. Yaşlılık normalde biraz geri çekilmeyi gerektirir. Alzheimer hastalığının başlangıç döneminde ise hastalar daha fazlasını gösterir, daha fazla pasif bir tutum alabilirler. Mesela televizyon karşısında hareketsiz bir şekilde saatlerce oturabilir, uzun süre uyuyabilir ya da günlük aktiviteleri bile yapmak istemeyebilirler.

Kişilikte ani değişiklikler: Yaşlılıkla birlikte herkeste bazlı kişilik değişiklikleri olur. Yaşlandıkça kimi kişiler daha sakin kimi kişiler ise daha sinirli olma eğilimine girer. Yaşlandıkça depresifleşen tersine dışa dönük kişilik geliştirenler de olabilir. Bunların hepsi normaldir. Alzheimer hastalarında ise durum farklıdır. Onlar aile fertlerine karşı bile anlamsız şüpheler kızgınlıklar ya da korkaklık ve çekingenlikler sergileyebilirler.

Eşyaları kaybetme: Zaman zaman hepimiz anahtar veya cüzdanımızı kaybedebiliyor, nereye koyduğumuzu unutabiliyoruz. Alzheimer hastaları içinse durum biraz farklıdır. Onlar eşyaları olmamaları gereken yerlere koyar ve orada tamamen unuturlar. Mesela, buzdolabına bir ütüyü koyabilirler, saatlerini şeker kasesinin içine bırakabilirler. Hastalığın biraz daha ileri döneminde bu eşyaların ne işe yaradığını bile hatırlamayabilirler.

Davranış değişiklikleri: Zaman zaman hepimiz ruhsal dalgalanmalar yaşarız. Alzheimer hastalarında ise bu dalgaların büyüklüğü de sıklığı da artar. Alzheimer olan bir hasta, hastalığın erken döneminde bile sebepsiz ve aşırı öfke atakları yaşayabilir.

Hızlı ve seri düşünememe: Herkes not tutar, tutmalıdır da çünkü sağlam hafıza tutulan notlar da gizlidir. Sağlam bir beynin aldığı notları kullanarak basit ve hızlı çözümler bulurlar. Alzheimer hastaları ise not defterine baktıklarında yazdıkları numaraların, adreslerin ve diğer bilgilerin ne anlama geldiğini ve bunlarla ne yapacaklarını bilmezler. Özellikle ani ve beklenmedik durumlarda karar vermekte sorunlar yaşar, kararsız kalır ya da yanlış kararlar verirler.

Psikolog Dilek Memnun