'İyileştiren baharat' safranın faydaları ve yan etkileri
02.02.2021 - 12:47 | Son Güncellenme:
Safran; yemekten kozmetiğe, boyadan ilaca birçok alanda kullanılan mucizevi bir bitki. En pahalı baharatlar listesine adını altın harflerle yazdıran safranın sağlığı olan faydaları da saymakla bitmiyor. Kilo verme sürecinde metabolizmayı destekliyor, antidepresan etki göstererek ruh sağlığını iyileştiriyor hatta kanser hücrelerine savaş bile açıyor! Faydaları ve yan etkileriyle safran hakkında tüm merak edilenleri, Uzman Diyetisyen Şebnem Kandıralı Yıldırım anlattı
Safran, Uzak Doğu’dan gelmektedir. Antik çağlarda ağrıyı, sindirim sorunlarını ve hatta yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanılmaktaydı. Günümüzün en pahalı baharatlarından biridir.
Crocus sativus bitkisinden elde edilir ve 150’den fazla bilinen uçucu bileşikler içerir. En iyi bilenen bileşikler krosin ve safranaldır; her ikisi de terapötik (tedavi edici) olarak kullanılmaktadır.
Antikanser özelliklere sahiptir
Safran, karotenoidlerden zengindir. İki ana karotenoidi krosin ve krosetindir, besinlere zengin sarı bir renk vermektedir.
Araştırmalar anti kanser özelliklere sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmalarda safranın prostat ve meme kanserine karşı anti-proliferatif yani çoğalmayı önleyici etkisi olduğu saptanmıştır.
Ayrıca lösemi hücrelerinin büyümesini baskıladığı ve akciğer kanserine karşı proapoptotik (programlanmış hücre ölümünü uyaran) etkisi olduğu bulunmuştur.
İştahı kontrol eder
Kilo vermeye çalışanlar safran özünü deneyebilir. Besin isteklerini moleküler düzeyde ortadan kaldırdığı gözlenmiştir.
Plasebo kontrollü çift kör bir çalışmada safran özü kullanan kadınlarda atıştırma atakları sayısının yüzde 55 oranında azaldığı saptanmıştır. Buna ek olarak 8 hafta boyunca ortalama 1 kg kayıp sağladığı gözlenmiştir.
Safran beynin serotonerjik sistemini hedefleyerek atıştırma arzusunu ortadan kaldırmaktadır. Bu sistem iştah, ruh hali ve hatta şeker isteğini etkilemektedir.
Antidepresan etkileri vardır
Geleneksel Pers tıbbında safran antidepresan olarak kullanılmaktaydı. Güncel çalışmalar safranın ruh halini iyileştirmeye faydası olduğunu onaylamaktadır.
6 haftalık bir çalışmada hastalar günlük 30 mg safran özü almışlardır. Araştırmacılar depresyon belirtilerinin önemli ölçüde azaldığını saptamış, hafif ve orta seviyede depresyon durumları için tavsiye edilebilecek bir tedavi olduğunu öne sürmüştür.
Safranın hafif ve orta dereceli depresyonda genel olarak kullanılan depresyon ilacı ile eşit etkili olduğu gösterilmiş ve ortaya çıkan cinsel yan etkileri de hafiflettiği saptanmıştır.
Hafızayı güçlendirir
Hayvan çalışmaları safranın demans ve hafıza kaybına karşı güçlü bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Safran özü verilen yaşlı farelerde öğrenme kapasitesi ve hafızada iyileşmeler gözlenmiştir.
Bilişsel faydaları Alzheimer hastalarında da görülmüştür. Yapılan klinik bir çalışmada hafif ve orta dereceli Alzheimer hastalarında geleneksel olarak kullanılan Alzheimer ilacı kadar yararlı olduğu gösterilmiştir.
Safranın yan etkileri nelerdir?
Çoğu kişi için 6 hafta kadar ağız yoluyla alındığında güvenlidir. Bazı olası yan etkileri ağız kuruluğu, anksiyete, baş dönmesi, uyuşukluk, bulantı, iştah değişikliği ve baş ağrısı olabilir. Bazı kişilerde alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.
Ağız yoluyla yüksek miktarlarda alındığında zehirlenmeye, cilt, göz, mukoza zarlarında sararmalara, kusma, baş dönmesi, kanlı ishal, burun, dudaklar ve göz kapaklarında kanama ve uyuşmaya neden olmaktadır.
12-20 gram gibi dozlar ölüme neden olur. Depresyon ve Alzheimer gibi rahatsızlıklarda günlük kullanım 30 mg’ı geçmemelidir.
