Otistik spekturum bozukluklarının ve serebral palsili hastaların erkenden tanınması; rehabilitasyon programına alınmaları, beyin gelişimini tamamlamamış bebeğin hayatının ilk yıllarında çok belirleyicidir. Biz bu hastaları tedavi ederken nöronal plastisite’den faydalanıyoruz. Unutulmamalı ki, nöronal plastisite hayatın ilk yıllarında çok daha etkilidir.
Beyin milyarlarca nörondan oluşur. Nöronlar (sinir hücreleri) birbirleriyle sinapslar aracılığı ile iletişim kurmaktadır. Bir nöron diğer nöron ile binlerce sinaptik bağlantıya sahiptir. Hasar gören nöronun yeniden çoğalma özelliği yoktur ancak sağlam kalan nöronların, sinaptik bağlantılarını çoğaltarak hasar gören nöronun fonksiyonunu üstlenmesini sağlayabiliriz.
Özellikle serebral palside beyin hasarından sonra rehabilitasyonda, beyin plastistesini kullanmaktayız. Bu nedenle, beyin etkilenmesi ve hasarı olan çocuklarda erken rehabilitasyon ile daha güzel sonuçlar elde edilmektedir.
Bebeklerin genel gelişimlerine bakarak üstün zekâlı olup olmadıklarını anlamak mümkün değildir
Bebeğin gelişimini, kaba motor, ince motor, kişisel sosyal ve dil gelişimi olarak dört grupta inceleniyor. Zekâ bunların dışında, çok farklı bileşenleri ve tanımları olan bir kavramdır. Bilindiği gibi 6 yaşından sonra, zekâ testleri olarak bilinen ‘WISC-R’ testi yapılabilmektedir ancak zekâyı ne kadar ölçtüğü tartışmalı bir konudur. Bu yüzden genel olarak bazı özel durumlar için kanaat edinmek dışında zekâ testi kullanılmıyor.
Çocukları olan annelere önerim, beynin ‘kullan ya da kaybet’ kuralına göre işlediğini bilmeleri. Kullanırlarsa güçlenir, kullanmazlarsa sinapslar (beyindeki sinir hücreleri arasında mesaj alışverişini sağlayan bağlantı noktaları) zayıflayarak ortadan kalkar. Bu nedenle çocuklarına sinapslarını çoğaltacak alanlar oluşturmak için, çevresini anlayıp deneyimlemesine izin vermek, neden- sonuç ilişkisi ve çözüm bulmalarına, zorlanmalarına izin vermeleri gerekir.
Beslenmenin de beyin gelişiminde önemli oranda etkisi olduğunu vurgulayan Uzm. Dr. Tülün Savaş Gürses, “Beslenme problemleri ve yetersiz beslenme, özellikle erken çocukluk döneminde nörogelişimsel geriliklere, öğrenme problemlerine ve akademik başarıda düşmeye sebep olmaktadır. Özellikle iyot, folik asit, vitamin eksikliği esansiyel yağ asitleri ve protein eksiklikleri, beyin gelişimini olumsuz etkilemektedir” dedi.
