“Özgüvenli” dendiğinde akıllara, dışarıdan bakıldığında kendisiyle barışık, hakkını arayan ve sözünü esirgemeyen bir birey gelebilir. Aslında özgüvenli olmak, tam olarak bu demek değildir. Çünkü biri sizi eleştirmeye ya da aşağılamaya kalktığında verdiğiniz tepkiler, onunkine benzer cevaplarınız, onu yenme çabalarınız karşınızdaki kişiyle aynı kulvara girdiğinizi, onun seviyesine indiğinizi gösterir. Özgüvenli kişi, eleştiriler karşısında kendi üslubundan ve duruşundan ödün vermeden cevap verebilendir. Hakkınızı aramak adı altında sizi eleştirenlere, hatta incitenlere aynı duyguyla cevap verdiğinizde onlarla aynı frekansta hareket etmiş olursunuz.
Bununla birlikte, durumu biraz daha geniş bir perspektiften bakarak ele alacak olursak, karşı tarafa hiç cevap vermemeniz ya da kendinizi olması gerektiği gibi ifade edememeniz ise dışarıdan bakıldığında özgüvensiz görünmenize sebep olacaktır. Özgüven, ne daima haklı çıkma çabasıdır ne de daima susarak ya da alttan alarak her durumu idare etme halidir. Her konuda olduğu gibi bu konuda da denge çok önemlidir. Eleştirilmek, yargılanmak alanlarındaki tutumlarınız dışında, özellikle size teşekkür edildiğinde ya da iltifat aldığınızda verdiğiniz karşılık ya da tepki de dışardan özgüvenli ya da özgüvensiz görünmenize sebep olabilir. Örneğin bir iltifat karşısında teşekkür edip devam etmeniz gerekirken “Aslında o kadar da iyi değilim, abartıyorsun” gibi kendinizi aşağı çeken sözler söylerseniz, karşınızdaki kişi tarafından özgüveniniz düşükmüş gibi algılanabilir.
Bir diğer bakış açısı ise kendinle barışık olma haliyle ilgili olandır. Kim kiminle barışır? Barış kiminle yapılır? Barıştan söz edebilmek için önce savaş olması gerekir, oysa özgüven, önce kendinle çatış sonra da barış demek değildir. Kendinizde “artı” ve “eksi” olan her yanınızın farkında olmaktan, bununla birlikte ne abartarak ne de eksilterek olanı olduğu gibi görmekten bahsediyorum. Sonrasında yapmanız gereken ise kendinizi olduğunuz gibi kabul etmek ve bunu dışarıya da, kendi içinize de aynı oranda yansıtmaktır.
Kendinizi içsel olarak özgüvenli hissetmenize rağmen bu frekansı dışarıya olması gerektiği gibi yayamadığınızda yine özgüven eksikliğiniz varmış gibi algılanırsınız. Bu da bir süre sonra içsel durumunuza olumsuz etki eder. Bu yüzden içinizde olanı olduğu gibi görüp değerlendirmeniz ve dışarıya da dengeli şekilde yansıtmanız gerekir. O halde özgüven tanımına şunu da ekleyebiliriz: Gerek kusurlarıyla gerek artı yönleriyle bireyin kendini tanıması, kendini olduğu haliyle kabul etmesi...
Her insan, başka insanlara göre bazı yönleriyle artıdadır, bazı yönleriyle de eksiktir. Kusursuzluk hali varmış gibi her an herkesten daha iyi olduğunu, her konuda haklı olduğunu düşünmek, haklı çıkmayınca öfkelenmek ya da tam tersi şekilde mütevazı olacağım derken kendini potansiyelinin altına düşürmek, arzulanan özgüven halleri değildir. Özgüven konusunda da diğer konularda olduğu gibi denge aranmaktadır. İçinizde hissettiğinizle dışarıya yansıttığınız duygular arasında denge olmalıdır.
Özgüven başlığına kişisel gelişim alanından katkı olması adına, dikkat edilmesi gereken diğer bir konuyu da aktarmak isterim. Bazı kişiler, siz ne yaparsanız yapın beğenmezler, düz bir beyaz kâğıt gösterin, ona bile kusur bulurlar, eleştiri adı altında her an memnuniyetsizliklerini aktarırlar. Böyle kişilerin bakış açılarını doğrudan alıp kabul etmek de özgüveninizin düşmesine neden olur. “Senin iyiliğin için söylüyorum, sevdiğimden söylüyorum” kisvesi altındaki içi boş eleştirilere karşı da dikkatli olmanız gerekir. Elbette ki insanın içsel onay arayışı, takdir edilme isteği olabilir. Ancak bu isteği, negatif bakış açısına sahip, beğenmemek için ant içmiş kişilerle deneyimlemeyi seçmek, kişinin kendisiyle ilgili negatif bakış açısına geçmesine de sebep olur ve özgüvenini düşürebilir. Bu nedenle fikir aldığınız kişilerin takdir etmeyi de bilmesi, güzel sözler de söyleyebilmesi önemlidir.
Özgüven geliştirilebilen bir şeydir. Her an daha fazla gelişime açık olmak, kendinizden emin olmak ve hayatın her alanında kendinizin daha iyi bir versiyonuna ulaşmaya gayret etmek, özgüven alanında ilerlerken size katkı sağlayacaktır.
Gerek kendi gözünüzden gerek başkasının gözünden olduğunuz halinizin özel ve biricik olduğunu keşfetmeniz dileğiyle…
Sevgi KELEŞ®
Kişisel Gelişim Dersleri Eğitmeni - Yazar
Instagram: sevgikeles
