ZEYTİNYAĞIN MUTFAĞIMIZDAKİ ROLÜ

ZEYTİNYAĞIN HAYATIMIZDAKİ ÖNEMİ

Zeytinyağı hakkında

Zeytinyağın ana bileşeni doymamış yağ asididir. Bunun yanında palmitik asit de içerir (doymuş yağ asididir). Olgunlaşmış zeytin, toprak ve hava şartlarına bağlı olarak yüzde 15-35 yağ içerir. Zeytinyağı + 6 derecede donar ve 300 derece ise ısı noktasıdır.

Zeytinyağını diğer yağlardan ayıran özellik ise, bunu direkt meyvenin (zeytinin) kendisinden elde ettiğimiz meyve suyu dur. Oysa diğer yağları tohumundan elde ederiz.

Zeytinyağın sağlıklı bir besin maddesi olarak kabul edilmesinin başlıca 2 nedeni vardır. Yağın kendisi tekli doymamış yağ asidi açısından zengin ve içerisinden bulunan antioksidanlar sayesinde hücreleri yaşlanmaya karşı korur. Bu nedenlerden dolayı, yağdan fakir bir diyet programı uygulanırken zeytinyağı anlamlı olabilir.

Bitkisel yağlar hayvansal yağlardan daha fazla doymamış yağ asitleri içerir. Doymamış yağ asitleri hem kandaki kolesterol seviyesini düşürür hem de kandaki yağ düzeyini olumlu etkiler. Şayet doymamış yağ asitleri uzun süre yüksek ateşte ısınırsa, yağ asit zincirleri ayrılarak serbest radikaller ve trans yağlar oluşur. Bu nedenle zeytinyağı bir defaya mahsus ısıtılabilir fakat kızartmalarda kullandığımız gibi yağı birkaç kez kullanmak zararlıdır.

Zeytinyağının özellikleri

Tekli doymamış yağlar

· Kolesterol düşürücü etkiye sahip

· Kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır

· Bulunduğu besinler: zeytinyağı, fındık ve avokado

Çoklu doymamış yağlar

· Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu yağlar

· Hormonlarımız için yapı taşları oluştururlar

· Omega 3 yağ asitleri bu gruba dahil dir:

o esansiyel yağ asitleri açısından zengindirler

o vücut kendisi üretemediğinden dolayı besinlerden almamız gereken yağ asitleridir

· Bulunduğu besinler: sıvı yağlar örneğin ayçiçek yağı, kolza yağı (= kanola yağı), ketentohumu yağı, fındık yağı, mısırözü yağı, yağlı balık türleri örneğin somon balığı, uskumru, sardalya ve ringa balığı.

Doymuş yağlar

· Yağdaki kolesterol seviyesini çıkartır ve damar sertliğine yol açar

· Hayvansal gıdalarda bulunur örneğin peynir, et ve türevleri

· Hindistan yağı, bisküviler ve pastalardabulunur

Zeytinyağın mutfaktaki rolü

Market alış verişi yaptığımızda, zeytinyağını farklı çeşitlerini buluruz. Oysa yemeklerde, kızartmalar’da, salatalarda ve hatta sabah kahvaltılarında ekmeğe bandırdığımız zeytinyağı için üreticiler farklı çeşitlerini önerebiliyorlar.

Rafine Zeytinyağı:

· herhangi bir katkı maddesi yoktur

· asit derecesi yüksektir: asit oranı 0,8 ve altındadır

· doğal yapısını bozmadan rafine edilmiştir

· sarının değişik tonlarında rengi vardır

· kokusuz ve hafiftir

· kızartmalarda özellikle tavsiye edilir

· diğer yağlara göre kızartmalarda kullanmak daha sağlıklıdır

· yüksek ısıya dayanıklıdır

· defalarca kullanılabilir

· bu özelliği ile ekonomiktir

Riviera Zeytinyağı:

· natürel zeytinyağı karışımından oluşur: rafine (%85) + sızma zeytinyağı karışımı (%15)

· rengi yeşilden sarıya değişen tonlarda

· kendine özgü koku ve tadı vardır

· oleik asit derecesi maksimum 1,5 dır

· her tür sıcak ve soğuk yemek için tavsiye edilir

Çeşnili Zeytinyağı:

Çeşnili zeytinyağlarına değişik baharat, meyve ve sebzeler veya bunların aromaları katılarak çeşitlendirilmesi ile elde edilmiştir.

Bütün bu faydalı özelliklerinin yanında dikkat etmemiz gereken bir kaç nokta vardır. Zeytinyağı alırken markalı olanları tercih etmeye özen göstermeliyiz. Zeytinyağı +6 derecenin altında donabilir ancak donduktan sona çözüldüğünde kalitesi bozulmaz.

Zeytinyağını genelde raflardan aldığımız plastik şişelerde saklarız ancak cam şişe hem raf ömrünü uzatır hem de daha sağlıklıdır. Artık her yerde çeşit çeşit yağ şişeleri ve sağlıklı mantar tıpalar bulmak mümkündür.

Zeytinyağını saklarken ısı ve direkt güneş ışığına maruz bırakmamalıyız. Serin ve kuru yerde saklanmalı ve hava almamalıdır.

Özet:

Zeytinyağı antioksidanlar açısından zengindir

A,D,E,K vitaminleri içeri

Tansiyonu düzenler

Kan şekerini düzenler

Bağışıklık sistemini güçlendirir

Damar tıkanıklarına yol açan bileşenleri azaltır

Mide ve gastrit gibi rahatsızlıklarında mide asidini azaltır

Konstipasyona iyi gelir

İçindeki bakır ve manganez sayesinde kemik gelişimi için bir destektir

Safra taşı riskini azaltır

Doğal bir ilaçtır

ZEYTİNYAĞIN BEBEK VE ÇOCUK BESLENMESİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ

Zeytinyağın içerdiği oleik asit sayesinde (esansiyel yağ asidi olduğu gibi insan sütündeki en önemli yağ asididir), bebeklerin sinir dokularının gelişiminde temel işleve sahiptir.
Zeytinyağı bebeklerin ek mamalarında da kullanılıp sindirim sisteminde oluşacak rahatsızlıkları’da önler.

Çocuklarda yetişkinlerde olduğu gibi, beslenmelerinde doymuş yağlardan hazırlanmış gıdalar yerine, doymamış yağlardan hazırlanan besinler vermek, hem sağlık açısından hem de vitamin desteği açısından çok önemli bir yere sahiptir. Zeytinyağı tüketip, daha az miktarda fast food tarzı veya hazır gıda tüketen çocuklarda konstipasyon sorunu da daha az görülmektedir.

Genelde Akdeniz ve Ege insanların sağlık sırrı zeytinyağı kullanımındadır. Sebebi ise zeytinyağının dokuların yaşlanmasını önleyici ve yaşlanmanın beyin fonksiyonlarında yaptığı yıpratıcılığı azaltmasıdır. Sadece bununla da kalmayıp cildi ve saçı besler, cildin genç görünmesini sağlayıp, saçları kuvvetlendirip parlak bir görüntü verir.

Sağlıklı günler dileği ile…

Uzm. Dyt. Emel Yılmaz

İstanbul Diyet

Mail: emeldiy@yahoo.com

Facebook

Instagram