AŞILAMA TEDAVİSİ, KİMLERE YARDIM EDİYOR?
Aşılama, TÜP BEBEK gibi daha invaziv ve maliyetli tedavilere kıyasla nispeten invaziv olmayan ve daha ucuz bir tedavidir. Bazı durumlarda çiftler gerekirse tüp bebeğe geçmeden önce aşılama ile başlayabilir. Aşılama, hamileliği sağlamak için gereken tek tedavi olabilir.
Aşılama tedavisi, bir erkek partnerin spermi veya donör spermi kullanılarak yapılabilir.
AŞILAMA EN ÇOK ŞU DURUMLARDA KULLANILIR:
-Açıklanamayan kısırlık durumu
-Hafif endometriozis (çikolata kisti)
-Rahim ağzı veya rahim ağzında mukus ile ilgili sorunlar
-Düşük sperm sayısı
-Azalmış sperm hareketliliği
-Boşalma veya ereksiyon ile ilgili sorunlar
AŞILAMA TEDAVİSİ, AŞAĞIDAKİ DURUMLARDA ETKİLİ DEĞİLDİR:
-Orta ya da şiddetli endometriozisi olan kadınlar (ileri derece çikolata kisti ve yapışıklıkları olan olgular)
-Her iki tüpü de çıkarılmış veya her iki tüpü tıkalı olan kadınlar
-Şiddetli fallop tüpü hastalığı olan kadınlar
-Tekrarlayan pelvik enfeksiyon geçirmiş kadınlar
-Sperm üretemeyen erkekler
Aşılamanın tavsiye edilmediği durumlarda tüp bebek gibi başka bir tedavi yardımcı olabilir. Gebe kalma seçeneklerini tartışmak isterseniz, doktorunuz sizin için en iyi yolu belirlemenize yardımcı olacaktır.
BU İŞLEMİ YAPTIRDIĞINIZDA NELER BEKLENİR?
Aşılama tedavisi nispeten ağrısız ve invaziv olmayan bir prosedürdür. Aşılama bazen "doğal siklus" olarak adlandırılan şekilde yapılır, bu da hiçbir ilacın verilmediği anlamına gelir. Bir kadın, doğal olarak yumurtlar ve yumurtlama zamanı civarında bir klinikte uygulanır. Aşılama ayrıca yumurtalık uyarıcı ilaçlar ile yapılabilir. Klomifen sitrat (klomen), hCG (insan Koryonik Gonadotropin) ve FSH (folikül uyarıcı hormon) gibi ilaçlar, yumurtalıkların olgunlaşmasını ve bir yumurtayı veya birden fazla yumurtayı geliştirip çatlatmak için kullanılabilir. Birden fazla yumurta geliştirerek yapılan yumurtlama genellikle hamilelik şansını artırır. Her kliniğin ve doktorun, aşılama prosedürü için kendi özel talimatları olacaktır. İlk değerlendirmenizden sonra, siz ve doktorunuz aşılama için izlenecek en iyi yol olduğuna karar verdiğinizde, tipik bir zaman çizelgesi aşağıdakileri içerebilir:
-Kan tahlili, ultrason ve ilaç talimatları için birkaç kez doktor ziyaretiniz olabilir.
-İlaçlar reçete edilirse, genellikle onları adet döneminizde almaya başlarsınız.
-İlaca başladıktan yaklaşık bir hafta sonra, muhtemelen başka bir ultrason ve kan tahliliniz olacak.
-Test sonuçlarınıza bağlı olarak doktorunuz ne zaman yumurtladığınızı belirleyecek ve siz ve eşiniz kliniğe -geri döneceksiniz. Bu genellikle ilaçlara başladıktan 10 ila 16 gün sonradır.
-Erkek partneriniz (eşiniz) işlemin yapıldığı gün bir meni örneği verecektir.
-Spermler hemen "yıkanacakları" bir laboratuvara götürülecek. Bu, spermin çok konsantre olması ve rahmi tahriş etme olasılığının düşük olması için seminal sıvının ve diğer kalıntıların uzaklaştırıldığı bir süreçtir.
AŞILAMA HIZLIDIR, TİPİK OLARAK AĞRISIZDIR VE ANESTEZİ GEREKTİRMEZ.
-Bir muayene masasına uzanacaksınız ve doktorunuz vajinayı nazikçe açmak ve rahim ağzınızı açığa çıkarmak için bir spekulum (Pap smear'de kullanılanla aynı araç) kullanacaktır. Rahim ağzından, rahim içine ince bir katater yerleştirilecek.
-Sperm rahim ağzından geçirilecek ve uzun, çok ince bir tüp kullanılarak rahim içine yerleştirilecektir. Bu kateter vasıtasıyla spermle rahim içerisine enjekte edilecektir.
-Spermler içeriye enjekte edildikten sonra 10 ila 30 dakika boyunca muayene masasına yatarak kalacaksınız.
-Çoğu kadın çok az rahatsızlık hisseder veya hiç rahatsızlık duymaz, ancak bazı kadınlar prosedürü takiben hafif rahim krampları veya vajinal kanama yaşayabilir.
-Bazı klinikler, işlemden sonra ve hamilelik elde edilirse hamileliğin erken aşamalarında alınması için progesteron reçete ederken, diğerleri vermez.
-Aşılama prosedüründen iki hafta sonra hamilelik testi yapabilirsiniz.
BU İŞLEMİN RİSKLER NELERDİR?
Aşılama prosedürünü takiben küçük bir enfeksiyon riski vardır. Doktorunuz steril aletler kullanacaktır, bu nedenle enfeksiyon çok nadirdir. Yumurtlamayı tetiklemek için ilaçlar kullanılıyorsa, birden fazla bebekle hamilelik riski vardır. Doğurganlık ilaçları, birden fazla yumurtanın salınma olasılığını artırdığı için, çoğul gebelik olasılığını da artırır. (İkiz, üçüz gebelik gibi) Doktorunuz, bir seferde çok fazla yumurtanın salınmasını önlemek için kan tahlili ve ultrason görüntüleme ile birlikte ilacın miktarını ve türünü dengelemeye çalışacaktır.
Bazen yumurtalıklar doğurganlık ilaçlarına (özellikle enjeksiyon olarak verilen ilaçlar) aşırı tepki verir ve yumurtalık hiperstimülasyon sendromu adı verilen bir durum ortaya çıkabilir. Bir seferde çok sayıda yumurta olgunlaştırılabilir ve muhtemelen çatlayabilir. Bu, yumurtalığın büyümesine, karında sıvı birikmesine ve kramplara neden olabilir. Çok nadir durumlarda, yumurtalık hiperstimülasyon sendromu göğüste ve karında sıvı birikmesine, böbrek sorunlarına, kan pıhtılarına ve yumurtalığın zarar görmesine neden olabilir.
Şu anda aşılama tedavisi için ilaçlar alıyorsanız ve aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, derhal doktorunuzu aramalısınız.
-Baş dönmesi
-5 kilodan fazla ani kilo alımı
-Nefes darlığı
-Mide bulantısı ve kusma
-Şiddetli karın veya kasık ağrısı
-Karın çevresinde ani artış
BAŞARI ORANI NASIL?
Her çiftin aşılama tedavisine farklı bir yanıtı olacaktır ve başarısını tahmin etmek zor olabilir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi faktör sonucu etkiler:
-Yaş
-Altta yatan kısırlık teşhisi ve sebebi
-Fertilite ilaçlarının kullanılıp kullanılmadığı
-Diğer altta yatan kısırlık sebepleri
Aşılamayı takiben gebelik oranları, doğurganlık tedavisine ihtiyaç duyma nedenlerinize göre değişir. Aşılama için başarı oranları; 40 yaşın üzerindeki kadınlarda ve üç kez aşılama sonrası hamile kalamayan kadınlarda azalma eğilimindedir. Bunun sizin için iyi bir seçenek olup olmadığını görmek için tahmini başarı oranınızı fertilite uzmanınızla görüşmelisiniz.
AŞILAMANIN MALİYETİ NEDİR?
Aşılama tedavisini sürdürmenin maliyeti, bulunduğunuz yere ve özel ihtiyaçlarınıza göre değişebilir. Klinikten kliniğe, doktordan doktora değişkenlik gösterebilir. Kullanılan ilaçlar, labaratuvar ve ultrason maliyetlerini detaylı bir şekilde sorgulamalısınız. Ayrıca bazı sigorta şirketleri kısırlık tedavilerinin belli bir kısmını karşılayabilir. Bunun için detaylı bir araştırma yapmanızı tavsiye ederim.
Sonuç olarak; aşılama tedavisi, gebe kalmaya çalışan birçok kadın veya çift için harika bir seçenek olabilen nispeten düşük riskli bir tedavi yöntemidir. Gebe kalmakta zorluk çekiyorsanız veya gebe kalma seçenekleriniz hakkında sorularınız varsa, doktorunuzla konuşun. Doktorunuz hamile kalmanıza yardımcı olacak en iyi yolu belirlemenize yardımcı olabilir ve bu noktada aşılama etkili bir yol olabilir.
Prof. Dr. Hüseyin Cengiz
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
www.instagram.com/prof.dr.huseyincengiz/
www.youtube.com/channel/UCsX8pYySL3EneJx9aRPyW5A/featured