Vücudumuzdaki benler bize neyi anlatıyor?
Herkesin vücudunda ben bulunur. Yaş aldıkça benlerin sayısı ve renkleri değişebilir. Ancak bazı benler bulundukları yer ya da büyüklükleri nedeniyle kişiyi rahatsız da edebilir. Bu durumda ben alımı işlemi yapılabilir.
BEN NEDEN OLUR?
Benler genellikle ciltte yaygın olarak görülen küçük, koyu ve kahverengi lekelerdir. Deri ile aynı seviyede olabileceği gibi kabarık da olabilirler. Benler genellikle pigmentli hücre kümelerinden kaynaklanır. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ortaya çıkarlar. Bebek doğduğunda veya ilk 2 yaşa kadar ortaya çıkan, zamanla değişim gösterebilen kahverengi benlere ise doğumsal ben ismi verilir.
Benlerin çoğu zararsızdır. Nadiren problemli hale gelirler. Ancak özellikle büyük çaplı olan doğumsal benlerin üzerinde deri kanseri gelişme riski olduğundan düzenli aralıklarla dermatologlar tarafından takip edilmesi önerilir. Benlerin ve diğer pigmentli lekelerin izlenmesi, cilt kanserinin özellikle de melanomun saptanmasında önemli bir adımdır.
HANGİ BENLERE DİKKAT ETMEK GEREKİR?
Özellikle görünüşü değişmeye başlayan benlere dikkat edilmesi gerekir. Çünkü görünüşü değişen benler melanom olabilir. Takip edilmesi önemlidir.
Renk ve şekil simetrisi bulunmayan,
Düzensiz sınırlı,
Renk alacası veya renk değişimi sergileyen,
5 mm’den büyük çaplı,
Hızlı genişleyen veya kabarıklaşan,
Kaşıntı, kanama veya kabuklanma gösteren yeni oluşumların bir dermatolog kontrolünden geçmesi gerekir. Çünkü bu tip değişimler melanomun bir göstergesi olabilir.
Melanom sıklıkla benleri andıran, deri seviyesinde koyu kahverengi ya da siyah renkli bir leke veya kabartı olarak başlar ve zamanla büyüyebilir, pembe, mavi renk tonları eklenebilir, ender olarak renksiz de olabilirler.
TAKİP ŞART!
Düzenli aralıklarla kişinin kendi kendini muayene etmesi ve yeni çıkan şüpheli oluşumları fark ettiğinde zaman kaybetmeden dermatoloji uzmanına başvurması, melanomun erken tanısını sağlayan en önemli unsurdur. Melanomun erken tanısı ve erken tedavisi hastaya tam iyileşme şansını vermektedir.
TEHLİKELİ BENLER NEYE BENZER?
Uluslararası Cilt Kanseri Vakfı tehlikeli benleri belirlemek için iki yaklaşım önerir: ABCDE yaklaşımı ve "Çirkin ördek yavrusu" yaklaşımı.
ABCDE, bir beni incelerken size yardımcı olabilir ve şu anlama gelir:
A = Asymmetry (Asimetri): Sağlıklı benlerin çoğu yuvarlak veya oval bir şekle sahiptir. Ortadan aşağıya bir çizgi çizebilirsiniz ve eşit görünür. Melanomların şekli ise genellikle düzensizdir.
B = Border (Sınır): Sağlıklı benlerin tipik olarak pürüzsüz sınırları vardır. Melanomların genelde düzensiz kenarları olur.
C = Color (Renk): Sağlıklı benler genellikle renklerinde tutarlıdır. Melanomlar, siyah, ten rengi, kahverengi, kırmızı, beyaz veya mavi dahil olmak üzere bir alanda birden fazla farklı renge sahip olabilir.
D = Diameter (Çap): Sağlıklı benler genellikle bir kalem silgisinden daha küçüktür. Bir benin büyümeye başladığını fark ederseniz, bir dermatoloğa görünün.
E = Evolving (Gelişen): Evrilen bir ben, kabuklanma, kanama, kaşıntı ve hatta ben alanının yükselmesi gibi bir değişikliği içerir.
ÇİRKİN ÖRDEK YAVRUSU
İkinci kontrol mekanizması ise “Çirkin Ördek Yavrusu” yaklaşımıdır. Diğer benlerinizden farklı görünen bir bene sahip olup olmadığınızı baktığınızda anlayabilirsiniz. "Çirkin ördek yavrusu" yaklaşımını kullanarak melanomu tanımanın yolları şunları içerir:
- Bir benin diğerlerinden daha koyu/açık olması.
- Bir benin diğerlerinden farklı bir dokuya sahip olması.
- Bir benin diğerlerinden daha büyük/küçük olması.
Evet, tüm bu minik detaylarla benlerinizi takip ederek sağlığınızın peşinden gidebilirsiniz. Dermatoloğunuz yaptığınız kontrollerle size yardımcı olacaktır. Ayrıca rahatsız olduğunuz benlerin alınması da mümkün olabilir. Dilerseniz bunu da başka bir yazıda konuşalım.
