Detoks karaciğer sağlığına iyi geliyor mu?
18.08.2020 - 15:16 | Son Güncellenme:
Son yıllarda sıkça yayılan ve karaciğeri eski haline getireceği iddia edilen popüler detoks kürlerine karşı uyaran Prof.Dr. Onur Yaprak, konu hakkında bilgi verdi. İşte detaylar...
Ağız yolu ile alınan her türlü yiyecek, içecek ve ilaçlar karaciğerde metabolize edilir. Bu işlem ile yaşam için gerekli protein, karbonhidrat, kolesterol, vitamin gibi maddeler üretilirken vücuda zararlı toksinler ise safra içine salgılanarak dışkı ve idrar yoluyla vücuttan uzaklaştırılır.
Karaciğerimizin yıllar boyu sağlıksız gıdalar ile karşılaşması zamanla karaciğerimizde bir yıpranma ve hasara yol açar.
Karaciğer detoksu denildiğinde; zaman içinde alkol, ilaçlar, sağlıksız yiyecek ve içecekler, işlenmiş katkı maddeli gıdalar yüzünden yorulan karaciğere bir rahatlatma amacı ile uygulanan beslenme değişikliği kastedilmektedir.
Omega-3, selenyum, glutatyon, C vitamini, E vitamini içeren antioksidan içerikli yiyecekler karaciğere faydalıdır. Glutatyon karaciğerde üretilen ve karaciğerin detoks kabiliyetini sağlayan esas antioksidandır.
Yaşlanmaya ve beslenme yetersizliğine bağlı zamanla glutatyon depoları azalır. Vücudumuzun glutatyon depolarının yüksek tutulmasını sistein, sülfür, selenyum, C vitamini içerikli gıdalar ile sağlayabiliriz.
Glutatyon yapımında sülfür önemli bir elementtir. Sülfür metionin ve sistein içeren yiyeceklerde doğal olarak bulunur. Bu yiyecekler içinde kırmızı et, balık ve tavuk eti, brokoli, lahana, karnabahar, sarımsak, soğan, peyniraltı suyu en önemlileridir.
Çilek, turunçgiller, papayalar, kivi ve dolmalık biber gibi C vitamini yönünden zengin besinler de glutatyon depolarını dolduran yiyeceklerdir.
Yine selenyum da glutatyon üretimi için esas elementlerden birisidir. Brezilya cevizi, ton balığı, sardalya, somon gibi balıklar, yumurta, süzme peynir, karaciğer, ayçiçeği çekirdeği, esmer pirinç, buğday, soğan, sarımsak, mantar selenyum açısından zengin besinlerdir. Brezilya cevizinin yüksek selenyum içeriği nedeni ile günde 3-4 taneden fazla tüketilmesi önerilmez.
Ispanak, avokado, kuşkonmaz ve bamya gibi besinler ise direkt glutatyon içerirler ancak bu besinlerin saklanması ve pişirilmesi esnasında glutatyon seviyeleri düşebilir.
Zencefilgiller ailesinden olan zerdeçal isimli bitki ise baharat olarak yemeklerde kullanılır ve içerdiği kurkumin glutatyon sağlayıcısıdır. Yine silimarin isimli maddeyi içeren devedikeni bitkisi de karaciğerde glutatyon düzeylerini artıran bir besin takviyesidir.
Kahve antioksidan etkiye sahiptir. Günde 2- 3 fincan kahve içenlerde karaciğer enzimleri olan AST, ALT, GGT düzeylerinin gerilediği, karaciğerdeki sertleşmenin düzeldiği, karaciğerde siroz ve kanser gelişim riskinin azaldığı bilinmektedir. Ancak günde 3 fincandan fazla da tüketilmemelidir.
Sağlıklı bir karaciğer için sağlıklı bağırsaklara sahip olmak gerekir. Bağırsaklarımızdan kalbe dönen kanın ilk önce uğradığı yer karaciğerdir. Bu bakımdan karaciğer ile bağırsaklarımız arasında yakın bir ilişki mevcuttur.
Bağırsaklardaki zararlı bakterilerin sayısının artması da karaciğer yağlanması, iltihabı hatta sirozuna yol açmaktadır. Bu yüzden beslenme alışkanlıklarında bağırsaklarımızda yararlı bakterilerin sayısını artıran prebiyotiklerin önemi de oldukça fazladır.
Sağlıklı bir karaciğere sahip olmak kısa süreli uygulanan kürler ile değil ancak bir hayat tarzı değişikliği ile mümkün olabilir. Bunun için yapılması gereken ilk şey obeziteden kaçınmak, ideal vücut kilosunu korumak, egzersiz yapmak ve sağlıksız besinlerden uzak durmaktır.
Sağlıksız olarak nitelendirdiğimiz ve uzak durulması gereken gıdaların başında ise karbonhidrat, doymuş yağ, trans yağ içeren ürünler, işlenmiş gıdalar ve yüksek früktoz içeren şekerli içecekler gelmektedir.
Ekmek, unlu mamuller, tatlılar, pilav, makarna, patates kızartması, yağlı soslar, yağlı etler soframızda azaltılması gereken yiyeceklerdir.
Karaciğerin detoks kabiliyetini sağlayan esas antioksidan glutatyondur. Vücudumuzun glutatyon depolarının yüksek tutulmasını sistein, sülfür, selenyum, C vitamini içerikli gıdalar ile sağlayabiliriz.
