Okulun ilk günlerine her çocuk farklı tepki veriyor! ‘Kaygılarını azaltmak mümkün’
08.09.2024 - 12:09 | Son Güncellenme:
Okul, çocukların sosyal ve akademik gelişimlerinde önemli bir rol oynar. Ancak bu yeni başlangıcın her çocuk için aynı şekilde karşılanmadığını söyleyen Uzman Psikolojik Danışman Enes Çelik, okulun ilk günleri için ailelere önemli önerilerde bulundu.
‘ÇOCUKLARDA GENELLİKLE KAYGIYA YOL AÇABİLİR’
Okula başlamak, çocuklar için yalnızca yeni bir çevreye girmek değil, aynı zamanda ailelerinden ayrılmak, yeni kurallar ve beklentilerle tanışmak anlamına gelir. Bu nedenle, bazı çocuklar için okul süreci heyecan verici olduğu kadar, zorlayıcı ve kaygı verici de olabilir. Oryantasyon süreci, çocukların bu yeni çevreye adım adım uyum sağlamaları için tasarlanmıştır. Bu süreçte çocuklar, okulun fiziksel ortamını, kurallarını ve günlük rutinlerini keşfederler. Aynı zamanda öğretmenleri ve sınıf arkadaşlarıyla tanışarak sosyal ilişkiler kurma fırsatı bulurlar. Ancak her çocuk bu sürece farklı tepki verir; bazıları hızla adapte olurken, bazıları daha fazla zamana ve desteğe ihtiyaç duyar. Bilinmeyen bir ortama girmek, çocuklarda genellikle kaygıya yol açabilir.
‘ÇOCUKLA AÇIK VE ANLAYIŞLI BİR ŞEKİLDE KONUŞUN’
Özellikle daha önce ailelerinden uzun süre ayrılmamış çocuklar, ayrılık kaygısı yaşayabilirler. Bu kaygı, ebeveynlerinden uzaklaşma düşüncesiyle birleştiğinde, okul korkusu olarak bilinen bir duruma dönüşebilir. Okul korkusu yaşayan çocuklar, genellikle okula gitmek istemez, sabahları mide bulantısı, baş ağrısı gibi fiziksel belirtiler gösterebilir veya ayrılma anlarında yoğun ağlama krizleri yaşayabilirler. Bu dönemde, çocukların korkularını ve kaygılarını anlamak, onlara destek olmak için büyük önem taşır. Ebeveynlerin ve öğretmenlerin bu sürece duyarlı yaklaşmaları, çocukların okula güvenle adım atmalarını sağlar. Çocuğun duygularını ciddiye almak, onunla açık ve anlayışlı bir şekilde konuşmak, bu süreci daha kolay hale getirebilir. Çocuklara okulun güvenli ve eğlenceli bir yer olduğunu hissettirmek, oryantasyon sürecini başarılı bir şekilde tamamlamalarına yardımcı olur.
1- Çocuğum okula başlarken endişeli görünüyor, bu endişeleri hafifletmek için ne yapabilirim?
Cevap: Çocuğunuzun okula başlarken endişeli hissetmesi oldukça doğaldır. Bu endişeleri hafifletmek için ilk adım, çocuğunuzun duygularını kabul etmek ve ona bu sürecin zorlu olabileceğini ama zamanla alışacağını anlatmaktır. Okul hakkında konuşurken olumlu bir dil kullanmak önemlidir. Örneğin, “Okulda çok eğleneceksin, yeni arkadaşlar edineceksin ve çok şey öğreneceksin” gibi ifadeler kullanabilirsiniz. Ayrıca, okulun açılmasından önce okulu ziyaret etmek, sınıfları ve bahçeyi göstermek, hatta öğretmenle tanışmak çocuğunuzun endişelerini hafifletebilir. Okula gitmeden önce çocuğunuzla birlikte okulda yaşanacak bir günü canlandırarak oyunlaştırabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun okul sürecine zihinsel olarak hazırlanmasına yardımcı olur.
Örneğin, çocuğunuzun okul hakkında pozitif bir bakış açısı geliştirmesi için, onunla birlikte okulu ziyaret edebilir ve “Burası senin yeni sınıfın olacak, burada arkadaşlarınla oyunlar oynayacaksın” diyebilirsiniz. Bu tür hazırlıklar, çocuğunuzun okula dair olumlu duygular geliştirmesini sağlar.
Çözüm önerisi: Sabahları bir rutin oluşturmak da çocuğunuzun endişelerini hafifletmeye yardımcı olabilir. Sabahları aynı saatte kalkmak, kahvaltı yapmak ve okula gitmek için hazırlık yapmak, çocuğunuzun kendini güvende hissetmesini sağlar. Ayrıca, çocuğunuzun hislerini paylaşmasına izin verin ve onunla duygularını konuşarak bu süreci daha rahat geçirmesine destek olun.
2. Çocuğum okula başlamaktan korkuyor ve her sabah gitmek istemiyor. Ne yapmalıyım?
Cevap: Okul korkusu, özellikle başlangıçta birçok çocukta görülebilen bir durumdur ve bu durumu hafife almamak gerekir. Çocuğunuzun okul korkusunu yenmesine yardımcı olmak için öncelikle onun duygularını anlamaya çalışın. Her sabah okula gitmeyi reddetmesi, onun için zorlayıcı bir durumun habercisi olabilir. Çocuğunuzla konuşarak, okulda neyin onu korkuttuğunu anlamaya çalışın. “Bugün okulda seni endişelendiren bir şey mi oldu? Anlatmak ister misin?” gibi sorular sorarak onun hislerini anlamaya çalışın.
Örneğin, bir anne, çocuğu her sabah okula gitmek istemediğinde, sabırlı bir şekilde çocuğuyla konuşur. Çocuğu, okulda yeni arkadaş edinmekte zorlandığını ve bu yüzden gitmek istemediğini söyler. Anne, bu durumu öğretmeniyle paylaşır ve öğretmenin rehberliğiyle çocuğun sınıfta daha rahat hissetmesi sağlanır. Zamanla çocuk, okul korkusunu yenmeye başlar.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun sabah rutinlerini belirli bir düzene oturtmak, onun okul korkusunu azaltabilir. Her sabah aynı saatte kalkmak, kahvaltı yapmak ve okula gitmek için hazırlanmak, çocuğunuzun kendini güvende hissetmesine yardımcı olur. Ayrıca, çocuğunuzun okulda yaşadığı zorlukları öğretmenle paylaşarak, okulda daha iyi bir deneyim yaşamasını sağlayabilirsiniz. Eğer korku ve kaygı uzun süre devam ederse, bir uzman yardımı almayı düşünebilirsiniz.
3. Oryantasyon sürecinde çocuğumu okula daha kolay nasıl adapte edebilirim?
Cevap: Oryantasyon süreci, çocuğunuzun okula uyum sağlaması için kritik bir dönemdir. Bu süreçte çocuğunuzun okulu, öğretmenleri ve sınıf arkadaşlarını tanıması çok önemlidir. Çocuğunuzun okula dair korkularını hafifletmek için, okulu açılmadan önce birkaç kez ziyaret etmesi faydalı olabilir. Onunla birlikte okulu gezebilir, sınıfını, oyun alanını gösterebilir ve öğretmeniyle tanışmasını sağlayabilirsiniz. Çocuğunuzun okula dair pozitif bir izlenim edinmesi için oryantasyon sürecini oyunlarla destekleyebilir, okulda yaşanacak günlük rutinleri evde canlandırabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun okula dair belirsizliklerini ortadan kaldırır ve adaptasyon sürecini hızlandırır.
Örneğin, bir baba, çocuğuyla birlikte okulu birkaç kez ziyaret eder ve ona sınıfları, bahçeyi gösterir. Ayrıca, çocuğunun öğretmeniyle tanışmasına ve onunla kısa bir sohbet etmesine yardımcı olur. Bu şekilde, çocuk okulun açıldığı ilk gün kendini daha güvende hisseder ve okula gitmek konusunda daha az kaygı yaşar.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun okula daha kolay adapte olabilmesi için sabahları okul hazırlıklarını birlikte yapabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuzun giyeceği kıyafetleri akşamdan birlikte hazırlayabilir, beslenme çantasını doldurabilirsiniz. Bu tür küçük ritüeller, çocuğunuzun okula dair olumlu bir tutum geliştirmesine yardımcı olur. Ayrıca, oryantasyon sürecinde öğretmenle iletişimde kalmak ve çocuğunuzun adaptasyon sürecini birlikte değerlendirmek faydalı olacaktır.
4. Çocuğum okulda kaygılandığında nasıl bir yaklaşım sergilemeliyim?
Cevap: Çocuğunuzun okulda kaygılandığını fark ettiğinizde, öncelikle onun duygularını kabul etmek ve anlamaya çalışmak önemlidir. Kaygının altında yatan nedeni bulmak için onunla açık bir şekilde konuşmalısınız. Örneğin, “Bugün okulda seni endişelendiren bir şey mi oldu?” diye sorarak, çocuğunuzun hislerini ifade etmesine olanak tanıyabilirsiniz. Bu, çocuğunuzun kendini daha rahat hissetmesine ve kaygısını paylaşmasına yardımcı olur.
Örneğin, bir çocuk, okulda bazı derslerde zorlandığı için kaygı yaşar. Annesi, çocuğunun bu kaygısını fark eder ve onunla dersler hakkında konuşur. Çocuk, matematik dersinde zorlandığını ve bu yüzden okulda kaygılandığını söyler. Anne, öğretmeniyle bu durumu paylaşır ve ek destek alır. Böylece, çocuk derslerde daha başarılı olmaya başlar ve kaygıları azalır.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun okulda yaşadığı kaygıyı azaltmak için ona gevşeme teknikleri öğretebilirsiniz. Derin nefes almak, sakin bir köşe bulup birkaç dakika sessizce oturmak gibi basit teknikler, çocuğunuzun stresle başa çıkmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, öğretmeniyle iş birliği yaparak, çocuğunuzun sınıfta kendini daha rahat hissetmesini sağlayabilirsiniz. Eğer kaygı devam ederse, bir uzmandan profesyonel yardım almak da faydalı olabilir.
5. Çocuğumun yeni arkadaşlar edinmesi için ne yapabilirim?
Cevap: Yeni arkadaşlar edinmek, çocuğunuzun okula adaptasyon sürecinde önemli bir rol oynar. Çocuğunuzun sosyal becerilerini desteklemek için onu cesaretlendirmek ve arkadaş edinme konusunda ona rehberlik etmek önemlidir. İlk adım olarak, çocuğunuzla sınıf arkadaşları hakkında konuşabilir, onları tanıması için sorular sorabilirsiniz. “Bugün okulda kiminle oyun oynadın? Yeni bir arkadaşın oldu mu?” gibi sorular, çocuğunuzun sosyal ilişkilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.
Örneğin, bir anne, çocuğunun yeni arkadaşlar edinmesine yardımcı olmak için sınıf arkadaşlarını evlerine davet eder. Çocuklar birlikte oyun oynar ve bu sayede çocuğu, sınıf arkadaşlarıyla daha yakın bir ilişki kurar. Bu durum, çocuğun okulda kendini daha rahat hissetmesine ve okuldan keyif almasına yardımcı olur.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun okul dışındaki sosyal aktivitelerine katılmasını teşvik edin. Örneğin, spor kulüpleri, müzik kursları veya sanat atölyeleri gibi etkinlikler, çocuğunuzun yeni arkadaşlar edinmesine ve sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, öğretmenle düzenli olarak iletişimde kalarak, çocuğunuzun sınıf içindeki sosyal durumu hakkında bilgi alabilirsiniz.
6. Okul korkusu yaşayan bir çocuğa nasıl yaklaşmalıyım?
Cevap: Okul korkusu yaşayan bir çocuğa yaklaşırken öncelikle onun korkularını ciddiye almak ve anlamak gerekir. Çocuğunuzun okuldan neden korktuğunu öğrenmek için onunla açık bir şekilde konuşmalısınız. Bu korkuların genellikle bilinmeyenden, ayrılık kaygısından veya okulda yaşanmış olumsuz bir deneyimden kaynaklanabileceğini unutmayın. Çocuğunuzla “Okulda seni korkutan bir şey mi var?” gibi sorularla bu durumu konuşabilirsiniz. Çocuğunuzun korkularını anladığınızda, ona bu süreçte destek olmanız daha kolay olacaktır.
Örneğin, bir baba, çocuğunun okuldan korktuğunu fark eder ve bunun sebebini öğrenmek için onunla konuşur. Çocuğu, okulda diğer çocuklarla uyum sağlamakta zorlandığını ve bu yüzden korktuğunu söyler. Baba, bu durumu öğretmeniyle paylaşır ve öğretmenin desteğiyle çocuğunun okul korkusunu yenmesine yardımcı olur.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun okul korkusunu yenmesi için ona küçük hedefler koyabilirsiniz. Örneğin, “Bugün okulda bir yeni arkadaş edinmeye çalış” gibi basit ve ulaşılabilir hedefler belirlemek, çocuğunuzun kendine olan güvenini artırabilir. Ayrıca, okula giderken onun yanında olmak, vedalaşma anlarını kısa ve tatlı tutmak da çocuğunuzun ayrılık kaygısını hafifletebilir. Eğer okul korkusu devam ederse, bir çocuk psikoloğundan profesyonel destek almayı düşünebilirsiniz.
7. Çocuğum okulda yalnız kalıyor, bu durumu nasıl düzeltebilirim?
Cevap: Çocuğunuzun okulda yalnız kalması, onun sosyal becerilerini geliştirmenin ve sınıf arkadaşlarıyla daha iyi ilişkiler kurmasının gerekliliğini gösterir. Çocuğunuzla bu durumu konuşarak, yalnız kalmasının sebeplerini öğrenmeye çalışın. Çocuğunuzun kendini ifade etmesine, duygularını paylaşmasına izin verin. Daha sonra, bu durumu öğretmeniyle paylaşarak, çocuğunuzun sınıf içinde daha aktif rol almasına destek olabilirsiniz.
Örneğin, bir anne, çocuğunun okulda yalnız kaldığını öğrenir ve bu durumu öğretmeniyle konuşur. Öğretmen, sınıfta çocuğu daha fazla grup çalışmalarına dahil eder ve böylece çocuğu, diğer çocuklarla daha fazla etkileşim kurar. Zamanla çocuk, sınıf arkadaşlarıyla daha iyi ilişkiler geliştirir ve yalnız kalmaktan kurtulur.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun sosyal becerilerini geliştirmek için onu cesaretlendirin. Evde sosyal oyunlar oynayarak, onun arkadaşlık kurma becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca, çocuğunuzun okul dışındaki etkinliklere katılmasını teşvik ederek, farklı ortamlarda sosyal becerilerini güçlendirebilirsiniz. Eğer çocuğunuzun yalnızlığı devam ederse, bir uzmandan yardım almayı düşünebilirsiniz.
8. Çocuğum okula gitmek istemediğinde ne yapmalıyım?
Cevap: Çocuğunuz okula gitmek istemediğinde, öncelikle bu durumu anlamaya çalışmalısınız. Okula gitmek istememesinin ardında birçok sebep olabilir; bu bir kaygı, zorbalık, derslerde zorlanma veya uyum problemi olabilir. Çocuğunuzla bu durumu konuşarak, “Neden okula gitmek istemiyorsun? Okulda seni rahatsız eden bir şey mi var?” gibi sorularla hislerini öğrenmeye çalışın. Ardından, bu durumu öğretmeniyle paylaşarak çocuğunuza okulda destek olabilirsiniz.
Örneğin, bir baba, çocuğunun okula gitmek istemediğini fark eder ve bunun sebebini öğrenmek için onunla konuşur. Çocuğu, okulda bazı derslerde zorlandığını ve bu yüzden gitmek istemediğini söyler. Baba, öğretmeniyle bu durumu paylaşır ve ek destek alır. Böylece, çocuk derslerde daha başarılı olmaya başlar ve okula gitme isteği artar.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun okula gitme isteğini artırmak için, okul hakkında olumlu konuşmalar yapabilirsiniz. “Bugün okulda neler öğrenebilirsin?” gibi sorularla, çocuğunuzun merak duygusunu tetikleyebilirsiniz. Ayrıca, okul dışında birlikte keyif alabileceğiniz aktiviteler planlamak, çocuğunuzun okul günlerini dört gözle beklemesini sağlayabilir. Eğer okula gitmek istememe durumu uzun süre devam ederse, bir uzmandan profesyonel yardım almayı düşünebilirsiniz.
9. Okulda yaşadığı sorunları eve yansıtan çocuğuma nasıl yaklaşmalıyım?
Cevap: Çocuğunuzun okulda yaşadığı sorunları eve yansıtması, onun bu sorunları henüz yeterince ifade edemediğini gösterir. Çocuğunuzla okulda neler yaşadığını konuşarak, bu sorunları anlamaya çalışın. Onun duygularını paylaşmasına izin verin ve bu süreçte yanında olduğunuzu hissettirin. Örneğin, “Bugün okulda seni rahatsız eden bir şey mi oldu? Anlatmak ister misin?” gibi sorularla, çocuğunuzun yaşadığı sorunları dile getirmesine yardımcı olabilirsiniz.
Örneğin, bir anne, çocuğunun okuldan eve geldiğinde agresif davranışlar sergilediğini fark eder. Çocuğu, okulda arkadaşlarıyla yaşadığı sorunları eve yansıtmaktadır. Anne, çocuğuyla bu durumu konuşur ve onun duygularını anlamaya çalışır. Daha sonra, öğretmeniyle iletişime geçerek çocuğunun okulda yaşadığı sorunların çözülmesine yardımcı olur.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun duygularını ifade etmesi için ona zaman ve alan tanıyın. Evde, okulda yaşadığı sorunları konuşabileceği bir ortam yaratmak, çocuğunuzun kendini daha rahat hissetmesine yardımcı olur. Ayrıca, öğretmenle iş birliği yaparak, çocuğunuzun okulda yaşadığı sorunların üzerine birlikte gitmek faydalı olabilir. Eğer sorunlar devam ederse, bir uzmandan destek almayı düşünebilirsiniz.
10. Okula başlama sürecinde çocuğumun motivasyonunu nasıl artırabilirim?
Cevap: Çocuğunuzun okula başlama sürecinde motivasyonunu artırmak için ona okulun eğlenceli ve öğretici yanlarını göstermek önemlidir. Okulda öğreneceği yeni şeyler ve edineceği arkadaşlıklar hakkında konuşarak, onun bu sürece dair olumlu bir bakış açısı geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Ayrıca, sabahları okul için hazırlanırken onunla birlikte küçük ritüeller oluşturabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuzun sevdiği bir kahvaltıyı hazırlamak veya ona okulda neler yapabileceğini anlatmak, motivasyonunu artırabilir.
Örneğin, bir baba, çocuğunun okula gitmekte zorlandığını fark eder ve sabahları birlikte kahvaltı yapma alışkanlığı geliştirir. Bu sırada, çocuğuna okulda neler yapabileceğini, hangi oyunları oynayabileceğini ve yeni arkadaşlar edinebileceğini anlatır. Zamanla çocuk, okula gitmek konusunda daha istekli hale gelir.
Çözüm önerisi: Çocuğunuzun motivasyonunu artırmak için ona okul hakkında hikayeler anlatabilir veya okulda edineceği deneyimlerin ne kadar değerli olduğunu vurgulayabilirsiniz. Ayrıca, çocuğunuzun okuldan sonra yapacağı aktiviteleri planlamak, onun okul gününü dört gözle beklemesini sağlayabilir. Eğer çocuğunuzun motivasyonu düşerse, öğretmeniyle konuşarak birlikte bir çözüm planı oluşturabilirsiniz.
OKULUN İLK GÜNLERİ İÇİN AİLELERE ÖNERİLER
- Rutini Oluşturun: Çocuğunuzun okula alışmasını kolaylaştırmak için sabah ve akşam rutinleri oluşturun. Düzenli uyku ve kahvaltı saatleri, çocuğunuzun okul günlerine daha rahat başlamasına yardımcı olur.
- Pozitif Bir Yaklaşım Benimseyin: Okul hakkında olumlu konuşmalar yapın ve çocuğunuzun okulda neler öğreneceğini, hangi yeni arkadaşları edinebileceğini heyecanla anlatın. Pozitif bir yaklaşım, çocuğunuzun motivasyonunu artırabilir.
- Vedalaşmaları Kısa ve Tatlı Tutun: Okula bırakırken vedalaşmayı kısa tutun ve güven verici bir dille onu motive edin. Uzun vedalaşmalar çocuğun kaygısını artırabilir.
- Dinleyici Olun: Çocuğunuzun okulda yaşadıklarını paylaşması için ona zaman ve alan tanıyın. Gün sonunda, okulda neler yaptığını ve neler hissettiğini sormak, duygusal bağınızı güçlendirir.
- Öğretmenle İletişimde Kalın: Çocuğunuzun okul sürecini yakından takip etmek için öğretmeniyle düzenli iletişimde olun. Gerekirse çocuğunuzun yaşadığı zorlukları öğretmenle paylaşarak çözüm yolları arayabilirsiniz.
- Ufak Başarıları Kutlayın: Çocuğunuzun okuldaki küçük başarılarını kutlayın. Bu, onun kendine güvenini artırır ve okula yönelik olumlu hisler geliştirmesine katkıda bulunur.
- Sabırlı ve Anlayışlı Olun: Çocuğunuzun okula uyum sağlaması zaman alabilir. Bu süreçte sabırlı olun ve onun hislerini anlamaya çalışın. Zorlandığı anlarda yanında olduğunuzu hissettirin.
- Okul Sonrası Etkinlikler Planlayın: Okul sonrası yapabileceğiniz eğlenceli etkinlikler planlamak, çocuğunuzun okul günlerini daha heyecanla beklemesini sağlar.
- Duygularını Ciddiye Alın: Çocuğunuzun kaygılarını ve korkularını ciddiye alın. Onunla açık bir şekilde konuşarak bu duygularını paylaşmasına olanak tanıyın.
- Gerektiğinde Destek Alın: Eğer çocuğunuzun okul korkusu veya uyum sorunları devam ederse, bir uzmandan profesyonel destek almayı düşünün.
