Topa kafa atmak tehlikeli mi? Beyin hücrelerini tek tek...
17.11.2020 - 13:32 | Son Güncellenme:
Özellikle futbol maçlarında sıkça gördüğümüz karelerden olan topa kafa atmanın yani kafaya alınan darbenin beyine verdiği zararları biliyor musunuz? "Futbolcuların demans ve fıtık olma riski artıyor. Karate ve boks gibi sporlar da boyun ve beyinde hasara yol açabiliyor" diyen Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç.Dr. Ahmet İnanır, topa kafa atmanın yasaklanması gerektiğini belirterek kafaya alınan darbelerin yaratacağı sorunlar hakkında önemli açıklamalarda bulundu
Topa kafa atmak tehlikeli mi? Ne gibi sorunlara neden olabilir?
Futbolcuların kafasıyla vurduğu toplar sıklıkla yaklaşık olarak saatte 90 kilometre hızla kafaya çarpar. Birçok defa tekrarlayan beyin sarsıntıları, uzun yıllar içinde kalıcı hafıza kayıpları ile kendini gösteren ve beyin hücrelerinde bozulmaya neden olan "kronik travmatik ensefalopati" adı verilen beyin hastalığına neden olabilir. Bu nedenle ABD'de özellikle çocukların topa kafa ile vurmaları yasaklanmıştır.
Ayrıca Alzheimer Hastalığı, ALS ve benzeri motor nöron hastalığı, Parkinson hastalığı görülme riskini artırır. Buradan "Bu hastalığa neden olur" anlamı çıkmasın; bu sözler "Çıkmasına bir katkı sunar" şeklinde anlaşılmalıdır.
Top darbesi hafif bir travma meydana getirmesine rağmen küçük travmalar tekrarladığı için damla damla akan bir suyun çarptığı yerdeki kayayı zamanla oyması gibi beyin veya boyunda bozulmalara neden olmaktadır.
İleride fıtığa neden olur mu?
Özellikle futbolcularda boyun fıtığı gelişme riski hayli artar. Daha şiddetli sonuçlara neden olan kafa çarpışmaları bir yana yılda en az bin defa kafa vuruşu yapıldığı göz önüne alınırsa beyin veya boyunda yapacağı tekrarlayan travmatik hasarların sonuçlarını hayal etme imkanı doğacaktır. Bu durum çapraz bağ yırtığı, menisküs yırtığı, bel fıtığı riskini de artırır.
Beyindeki hücrelere zararları olur mu ?
Topun kafaya, dolayısıyla beyine tekrarlayan çarpmaları beyin hücrelerinde bozulmaya neden olarak uzun yıllar sonra travmatik ensefalopati meydana gelmesine yol açar.
Yapılan bir araştırmada kaleye yapılan orta, futbolcular tarafından kafa vuruşu ile sonlandırıldı. Sonuca bakıldığında kafa ile üst üste vuruş yapan futbolcuların hafızalarında yüzde 41 ila 67 oranında kayıp saptandı ve bu hafıza zayıflığı ancak 1 gün sonra kayboldu.
Araştırmalar göstermiştir ki futbolcuların beyninde bulunan beyaz maddedeki sinir hücreleri hasarlanıyor ve tamir olmuyor. Ayrıca beyin kimyalarında da değişimler, bozulmalar olduğunu gösteren çalışmalar var.
Korunmak için neler yapmak gerekiyor?
Sadece futbol değil voleybol, hentbol, Amerikan futbolu, basketbol, boks, güreş ve karate gibi travmatik spor veya işlerden de uzak durulması gerekiyor.
Bu tarz sporların hafif arızalarla kalmayıp ciddi bozukluklara yol açabilmesi endişe verici olduğundan yıllar sonrasında da sağlıklı yaşamayı planlayarak aktivite seçimi yapılmalı.
Meslek edinmiş olan sporcuların ise kendilerini koruma altına alarak bu darbelerden olabildiğince kaçınmaları gerekir.
