Sağlıklı tırnaklar için yol haritası

Bakımlı ve sağlıklı tırnaklar için akla ilk manikür ve pedikür gibi uygulamalar gelse de, tırnak bakımında en önemli konu doğru beslenme ve vücuttaki vitamin dengesidir. Bu haftaki yazımda tırnak bakımında nelere dikkat etmeliyiz, sağlıklı tırnaklar için beslenmenin önemi, sağlıksız gözüken tırnakların ardındaki nedenler ve evde kolaylıkla yapılabilecek bakım önerilerini anlatacağım.   Bakımlı ve sağlıklı tırnaklar için akla ilk manikür ve pedikür gibi uygulamalar gelse de, tırnak bakımında en önemli konu doğru beslenme ve vücuttaki vitamin dengesidir. Bu haftaki yazımda tırnak bakımında nelere dikkat etmeliyiz, sağlıklı tırnaklar için beslenmenin önemi, sağlıksız gözüken tırnakların ardındaki nedenler ve evde kolaylıkla yapılabilecek bakım önerilerini anlatacağım.   

Tırnaklar, parmak uçlarını zedelenmeden koruyan, tutmayı kolaylaştıran sert boynuzumsu deri ekleridir. Tırnakların uzaması saçlar gibi dönemsel değildir. Kesintisiz olarak ömür boyu sürer. Tırnaklar günde ortalama olarak 0.1 milimetre uzar. El tırnaklarının uzayıp tamamen yenilenmesi 3-4 ay sürerken, ayak tırnaklarında ise bu süre 6-8 ayı bulabilir. Normal şartlarda el tırnakları ayda ortalama 3,5 mm, ayak tırnakları ise ayda ortalama 1.6 mm uzamaktadır. Tırnakların uzama süresi kişinin genetik yapısına, yaşına, beslenmesine, bakım şekline ve yaşanılan mevsime göre değişiklik gösterebilir. Özellikle yaz aylarında tırnaklar daha hızlı uzar. Yaş ilerledikçe tırnak uzama hızı da azalır. Ayrıca uzun parmak tırnakları kısa parmak tırnaklarından, sağ el tırnakları da sol el tırnaklarından daha çabuk uzar. Bazı vitaminlerin eksikliği, aşırı yorgunluk, aşırı zayıflık, beslenme bozuklukları, bazı kronik hastalıklar ve ilaç zehirlenmeleri tırnak uzamasını yavaşlatabilirken, hamilelik, bazı hormonel rahatsızlıklar ve tırnak düşmeleri halinde tırnaklar daha hızlı uzayabiliyor.
Sağlıklı bir tırnak; parlak, pürüzsüz yüzeyli, esnek ve dış etkenlere dirençlidir. Vücuttaki değişik hastalıklar, fiziksel etkenler, ilaçlar ve doğrudan tırnakları tutan hastalıklar tırnaklarda bozukluğa neden olabilir. 

Tırnaklarda en sık görülen bozukluklardan bir tanesi, tırnakların kalınlaşıp, kabalaşmasıdır. Tırnak, kalınlığının yanı sıra; sert kuru, kolay parçalanır bir haldedir, esnekliğini kaybetmiştir. Tırnağın rengi de sarı-esmer, kahverengi bir görünüm alır. Bu tür değişikliklere, daha çok tırnakları tutan mantar hastalıkları neden olur. Uzun süren ayak mantar hastalıkları sonucu bulaşma olabilir. Mantar hastalıkları, ortak kullanılan törpü ve tırnak makası gibi tırnaklarda zedelenmeye yol açabilecek aletlerle bulaşır. Sedef hastalığı tırnaklara yerleştiğinde, diğer belirtilerin yanı sıra, mantar hastalığını çok andıran bir kalınlaşma da yapar ve ayırımı çok zor olabilir.

Ayrıca bazı kalıtsal bozukluklarda da tırnak kalınlaşmaları görülebilir. Tırnak plağının yatağından ayrılması, yani tırnak plağıyla tırnak yatağı arasında bir boşluk oluşması da sık görülen bir durumdur. Başta sürekli bulaşık ve çamaşır yıkamak olmak üzere; ev işleri, hamur yoğurma, macun ve kil yoğurma, çiğ köfte yoğurma gibi tırnağı zorlayıcı işlemler bu durumun oluşmasına kolaylaştırıcı etkenler arasında yer alır. Boşluk, serbest uçtan başlar ve içerisine dolan kirlerden dolayı koyu renkli görülür. Bu kirlerin temizlenmesi için sivri ve sert bir cisim kullanılması, boşluğun daha derinleşmesine yol açar ve bu boşluğa bakteri ve mantarlar da yerleşebilir. Ayrıca sedef hastalığı, mantar hastalıkları, egzamalar, bazı ilaçlar ve genel hastalıklar da bu boşluklara neden olabilir. 

Tırnak batmaları, genellikle dar ayakkabıların baskısına bağlı olarak ortaya çıkarlar ve ayak baş parmaklarında görülürler. Baş parmak tırnaklarının çok dipten kesilmesi de batmayı kolaylaştırır. Tırnak çevresi iltihaplanması, zedelenme sonucu bakterilerin ve uzun sürerse mantarların devreye girmesiyle oluşur. Ev işleri, sık ıslanma ve kuruma, manikürde zedelenme gibi unsurlar bu problemin ortaya çıkmasına kolaylaştırıcı nedenler arasında yer alır. Şişme, kızarma ve cerahatlenme görülür. Tırnakların zedelenmeden korunması, özellikle manikürde dikkatli olunması ve ev işlerinde eldiven kullanılması önemlidir.
Eğer siyah (veya siyaha yakın) leke sınırlı bir alanı tutuyorsa, ilk önce tırnak altı kanamaları akla gelir. Fakat aynı zamanda ''Melanoma'' adlı çok tehlikeli bir kanser türünün de habercisi olabilir. Leke, tırnakla beraber ileri gidiyorsa kanamadır. Boyuna çizgiler halindeki siyah lekeler, sıklıkla ilaçlara bağlı görülür.

Tırnağın ana yapı taşı, keratin adı verilen sertleşmiş bir tür proteinden oluşur. Eğer beslenme düzeninde yeterli derecede protein alınmazsa, tırnaklardaki keratin sentezi azalır. Bu durum da tırnakların yumuşamasına ve kolayca kırılmasına sebep olabilir. B grubu vitaminler keratin yapımında önemli rol oynar. Ancak B grubu vitaminler vücutta depolanmadığından düzenli olarak gıda yoluyla bu ihtiyaç giderilmelidir. Özellikle biotin, folik asit ve B12 vitamini eksikliğine toplumda sıkça rastlanır. Bu gruptaki vitaminlerin yeterli seviyede alınmaması halinde tırnak problemleri yaşanabilir. Et, balık, yumurta, tam tahıllı ürünler, kuru baklagiller ve kuruyemişler iyi birer B vitamini kaynağıdır.

Kalsiyum eksikliği de tırnakları güçsüzleştirebilir; bolca dereotu, kereviz, susam, badem ve yeşil yapraklı sebzeler kalsiyum açısından oldukça zengindir. Çinko ve demir eksikliğinde de tırnaklarda lekelenmeler ve kırılmalar görülebilir. Et, deniz ürünleri, süt ürünleri, fındık, baklagiller ve tam tahıllı besinler çok iyi birer çinko kaynağıdır. Demir ise özellikle dalak ve ciğer başta olmak üzere tüm et ürünlerinde, yeşil sebzelerde, tam tahıllılarda, çekirdekli kuru üzüm ve kuru erik gibi meyvelerde bulunur. Et ürünlerindeki demir bitkisel kaynaklardaki demire göre vücut tarafından daha fazla emilir. Bunların dışında A, C, E vitaminleri ve selenyum da sağlıklı tırnak yapımında rol oynayan diğer maddelerdir. 

Tırnaklar için en büyük tehlikelerden biri de, bilinçsizce yapılan diyetlerdir. Haftada 1 kilodan fazla verdiren ve yeterli seviyede vitamin, mineral ve enerji sağlayan besinlerle takviye edilmeyen diyetlerde, tırnaklar hasar görebilir.
Evde kolaylıkla yapılabilecek bakım önerileri

• E vitamini kapsüllerini kremlere karıştırıp tırnaklara yedirerek günlük bir bakım sağlayabilirsiniz. 
• Hindistan cevizi yağı ile tırnaklarınızı besleyebilir ve nemlendirebilirsiniz. Birkaç damla hindistan cevizi yağı alın ve emilene kadar tırnaklarınıza masaj yapın. Bunu yapmak tırnak yataklarınızı iyileştirir ve onları güçlendirir.
• Haftada bir Peeling yapın.
• Biotin de tırnak sağlığı için önemli bir kaynaktır. Tırnaklarınızın daha hızlı uzamasını sağlamak için, bir tür B vitamini olan biyotin açısından zengin gıdaları tüketmek önemlidir. Bir çalışmaya göre, biyotinin birkaç hafta içinde zayıf tırnakları güçlendirebilir. Bu vitamini içeren bazı yiyecekler; fındık, karnabahar, yumurta, muz ve mantardır. Bu besinleri sıkça tüketerek güzel bir destek sağlayabilirsiniz. 
• Tırnakların uzun süre suyla temas etmesi; aşırı derecede sabun, deterjan ve bunlar gibi kimyasal maddelere maruz kalması da tırnak kırılmalarına neden olabilir. Bu nedenle ev işleri yaparken mutlaka eldiven giyilmeli, eller ve tırnaklar her ıslandığında kendiliğinden kurumaya bırakılmadan havluyla nemi alınmalıdır. Yıkama sonrasında ise ellere besleyici yağlar içeren kremler sürülebilir. Özellikle C ve E vitamini gibi antioksidan vitaminler içeren nemlendiriciler tercih edilmelidir. Bu sayede hem tırnakların kırılmaları önlenir hem de bakımlı görünen ellere sahip olunur.

“Metinde belirtilen işlemlerin uygulanması ve sonuçları, her kişinin anatomisine, fizyonomisine ve yaşam kalitesine göre değişiklik gösterebilir. Bahsedilen uygulamadan önce konunun uzmanı bir doktorla görüşülmesini öneririm.”

Op. Dr. Evrim Uçkunkaya Sosyal medya hesapları

Facebook: drevrimuckunkaya

Instagram: @druckunkaya

YouTube: druckunkaya