Kovid-19'un yol açtığı psikolojik problemler

Her hastalık bizlere hem sağlığın önemini hatırlatır hem de ölüm gerçeği ile yüzleştirir. Kovid-19 pandemisi de birçok yönden bireysel ve toplumsal yaşamı, bazı kişilerde psikolojik sorunları tetikledi.

Anksiyete ve panik bozukluğu şikayetleri alevlendi

Kovid-19 pandemisi, insanlığı kitlesel olarak etkileyen ve ölüme yol açabilen bir hastalık oluşturması nedeniyle öncelikle bireylerde “hastalığa yakalanma, ağır hastalık geçirme, yoğun bakıma düşme, hastalığı daha riskli aile bireylerine bulaştırma” başta olmak üzere pek çok kaygılı ruh durumuna yol açtı. Bu kaygılar, alanda çalışan profesyonellerin beklediği gibi öncelikle altta yatan bir psikiyatrik sorunu olanları etkiledi. Geçmişte yaygın anksiyete bozukluğu ya da panik bozukluğu yaşamış kişilerde şikâyetlerde alevlenme görüldü. Yine mikroplar, kir, bulaşma, temizlikle ilgili takıntı hastalığı olanların bir kısmında takıntılı düşünce ve davranışlar artış gösterdiği için ilaç tedavileri gözden geçirildi, psikoterapiye yeniden ağırlık verilmesi gerekti.

Sosyal yaşamı ve iş hayatını olumsuz etkiledi

Kovid-19 pandemisiyle beraber günlük yaşamda, sosyal ve mesleki alanlarda yeni düzenlemelere gidilmesinin de bireylerin ruh sağlığına olumsuz etkileri gözlendi. İşle ilgili düzenlemeler, iş kaybı, ücretlerde düşüş, evden çalışmaya geçilmesi, kişilerde kaçınılmaz bir şekilde geçim ve gelecek kaygısı oluşturdu. Tüm bu sorunlarla birlikte aynı evde günün tamamını birlikte geçirme zorunluluğu kişilerde depresyon, evlilik sorunları, öfke kontrol problemlerini açığa çıkardı. Derin bir mutsuzluk, ilgi ve istek kaybı, uyku bozukluğu, yeme sorunları, işine odaklanamama, düşük verimle çalışma, evde tartışmaların artması, evlilik ilişkisinde sorunların alevlenmesi klinik pratiğimizde ve telefonla destek hattı sürecinde danışmanlık verdiğimiz bireylerin en sık gündeme getirdikleri sorunlar oldu.

Hastalık ve ölüm korkusunu yalnız yaşadılar

Kendisi ya da ailesinden biri Kovid-19 hastalığı geçirenlerin durumu ayrı bir önem arz ediyor. Özellikle hastalığı ağır geçirenler, hastanede, yoğun bakım ünitesinde kalmış olanlar, yakını hastanede kalanlar, hastalık ve ölüm korkusunu sevdikleri yanlarında olmaksızın tek başına yaşamak zorunda kaldılar. Yakınları vefat edenler, uygulamalardaki değişiklikler nedeniyle cenaze ritüellerini yaşayamadılar. Tüm bu yaşantılar, kişilerin psikolojisinde sarsıcı etkiler oluşturdu.

Psikiyatrik hastalıklardaki artış devam edebilir

Pandemi döneminde psikiyatrik hastalıklarda görülen bu artışın, sonrasında da bir süre devam etmesi beklenebilir. Tedavi-takip sürecinde olan kişilerin bunu aksatmadan sürdürmeleri, en kısa sürede eski sağlıklarına kavuşmalarını sağlayacaktır.

Pandemiyi doğru karşılamak psikolojik sağlamlık kazandırır

Her bireyin bu dönemde psikolojik sağlamlığını koruması için önerilerimiz şu şekilde: 

- Konuyu hayatın merkezinde tutmayın; hastalıkla ilgili her haberi izlemeyin, yalnızca sınırlı sayıda işin uzmanlarının açıklamalarına kulak verin.

- Hastalık kapmamak için gerekli önlemlere uyun ve aşı gibi tıbbın insanlığa sağladığı hastalıkla savaş yollarını uygulayın.

- Açık havada yürüyüş, sevdiklerimizle telefon-internet aracılığı ile de olsa bol bol görüşmek ruh sağlığımızı korumada birincil önemdedir.

- Her stres etmeninde olduğu gibi pandemiyi de doğru karşılamak, bakış açısını esnetebilmek sonrasında kişiye psikolojik sağlamlık kazandıracaktır.