Sigara içenleri bekleyen gizli tehlike: KOAH

KadıköyŞifa Kadıköy Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Hakan Solak, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının [KOAH]; tam olarak geri dönüşümlü olmayan ve genellikle ilerleyici olan hava yolu tıkanıklığı ile karakterize, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu belirtiyor ve şu bilgileri veriyor; “Uzun süre solunum yolu ile alınan sigara dumanı ve zararlı gazlara karşı akciğerlerde oluşan iltihabi yanıtla ilişkilidir. Yıllar geçtikçe bronşların ve hava keseciklerinin yapısı bozulmaya başlar, bunun sonucunda da bronşların hastalanmasıyla TIKAYICI BRONŞİT, hava keseciklerinin harabiyeti ve parçalanmasıyla AMFİZEM ortaya çıkar.”

KOAH GELİŞİMİNDE EN ÖNEMLİ RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

En önemli risk faktörünün sigara içilmesi olduğunu belirten Dr. Hakan Solak, sigara içen her 4–5 kişiden birinde KOAH ortaya çıktığını, ülkemizde en az 5 milyon KOAH hastası olduğunun tahmin edildiğini ve hastaların önemli bir kısmının hastalıklarının farkında olmadıklarını sözlerine ekliyor. Dr. Hakan Solak ; “ Kişiler şikâyetleri çok rahatsız edici olmadıkça doktora gitmemektedir. Oysa ki KOAH, ilerleyici bir hastalıktır ve sigarayı bıraktıktan sonra bile hasarların tamamen ortadan kaybolması çok zordur. Ancak sigaranın bırakılması ile hastalığın ilerlemesi yavaşlar, sigara bırakılmaz ise hastalık hızla ilerlemektedir.”

KOAH’IN BELRTİLERİ NELERDİR?

Başlangıçta öksürük ve balgam çıkarma önceleri sadece sabah görülür, az miktardadır ve sigara içmenin doğal bir sonucu olarak kabul edildiğinden genellikle önemsenmez. Aslında öksürük ve az miktarda balgam çıkarma KOAH’ın erken habercisi olabilir. Sigara içmeye devam edilirse, hastalık ilerler, öksürük şiddetlenir ve balgam miktarı artar. Nefes darlığı hastalığın erken dönemlerinde hızlı yürümede ve merdiven çıkarken ortaya çıkarken, hastalığın ilerlemesiyle istirahat de dahi nefes darlığı ortaya çıkar.

Sigara içen kişilerde bu şikâyetler ortaya çıktığında hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gereklidir. Çünkü erken teşhis ve sigaranın bırakılması ile bu ilerleyici ve akciğerleri harap eden hastalıktan kurtulmak mümkün olabilir. Bu dikkate alınmaz ise ilerleyen dönemlerde kandaki oksijen miktarının azalmasına bağlı olarak başka önemli rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır. Bu rahatsızlıklar;

• Aşırı terleme

• Dilde, dudaklarda ve parmak uçlarında morarma

• Şiddetli baş ağrıları

• Geceleri uykusuzluk ve gündüz uyuklama

• Unutkanlık, dikkatsizlik, aşırı sinirlilik

• Cinsel güçte azalma

• Hazımsızlık, karında şişkinlik ve kabızlık

• Eller ve ayaklarda uyuşma, yanma hissi, ellerde titreme

Hastalığın daha da ilerlemesi ile kalp yetmezliği gelişir ve ayaklarda ödem (su toplanması) başlar. Kalp yetmezliği gelişen hastalarda nefes darlığı çok şiddetlenir ve hastalar günlük ihtiyaçlarını karşılayamaz hale gelirler. Bu aşamadaki hastalar genellikle sürekli oksijen makinesi kullanma ihtiyacı hissederler.

KOAH NASIL TEŞHİS VE TEDAVİ EDİLİR?

Sıklıkla 40 yaş üstü erişkinlerde nefes darlığı, öksürük ve balgam şikâyetleri olanlarda ve uzun süreli sigara içimi, tozlu, dumanlı işyerlerinde çalışma öyküsü bulunanlarda KOAH’tan şüphe edilmelidir. Teşhis için SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ kullanılarak hava akımı kısıtlılığının varlığı saptanmalıdır.

Tedavinin başarılı olması için;

1. SİGARANININ BIRAKILMASI

2. Kirli havalı ortamlardan kaçınılması,

3. Düzenli ilaç kullanılması gerekir.

Tedavinin temelini sigaranın bırakılması oluşturmaktadır. İlaçlar bronşları genişletip nefes darlığını azaltır ve uzun süreli kullanımda akciğerdeki hasarları önlerler. Sigarayı bırakmayan kişilerde ilaçların fazla bir yararı olmamaktadır. Sigara içmeye devam edenlerde, hastalığa bağlı belirtiler her geçen yıl bir önceki yıldan daha da kötüye giderek, yaşam konforunu bozar ve hayatı ciddi olarak tehdit eder bir hal alır.