Öfke yönetimi

Bir geminin kaptanının kendiniz olduğunu hayal edin. Ve bu gemi görüldüğü gibi rotasından çıkmak üzere. O kadar değersiz, kırılmış hissetmiş ki kendisini dalgaların içinden çıkamıyor. Bu gemiyi tekrar rotasına sokmak tamamen kendi elimizde.

Sağlıksız bir yol almak mı? Yoksa dalgalara dur demeye çalışarak kendi yoluna gitmek mi? Hayatın gidişini değiştirmek istiyorsan önce bir tercih yapmalısın.

Öfke patlamaları bizim için ne anlama gelebilir?

Şu hayatta hepimizin canını sıkacak, bizi birazcık kızdıracak olaylar herkesin başına gelir, ama bazılarımız böyle olaylar yaşadığı zaman o duygularının öfkesinin kontrolünü elinden kaçırır. Böyle zamanlarda trafikte, okulda, iş yerinde olabiliriz; ailemize, sevgilimize, sevdiklerimize karşı bambaşka bir insan oluruz. Zarar veren ne söylediğini bilmeyen ve belki şiddet uygulayan bir insan…

İşte böyle durumlarda öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz biraz bundan bahsetmek istiyorum.

Öfke nedir?

Öfke her insanın yaşadığı doğal bir duygudur ve bizim için bir işarettir. Hem de önemli bir işaret. Öfkemiz incindiğimizi, haklarımızın ihlal edildiğini, gereksinimlerimizin ya da isteklerimizin doğru şekilde karşılanmadığını ya da sadece işlerin yolunda gitmediğini gösteren bir ileti olabilir.

Öfkemiz yaşamımızdaki önemli bir duygusal sorunu ihmal ettiğimizi ya da ilişkimizdeki kendimizden çok şey feda ettiğimizi gösterebilir. Öfkemiz başa çıkabileceğimizden çok daha fazlasını yaptığımızı ya da verdiğimizi gösteren bir işarettir.

Örneğin; erkeklere duydukları öfkeyi açıkça ifade eden kadınlara kuşkuyla bakılır. Eşitlik hedefimize toplum hoşgörü gösterse bile ‘şu öfkeli kadınlar’ın herkesi çılgına çevirdiklerini biliriz. Öfkemizi dolaysız olarak ifade etmek bizi hanımefendilikten, kadınlıktan, annelikten, çekicilikten uzaklaştırır hatta ‘cırtlaklaştırır’. Öfke duymaya ve öfkeyi ifade etmeye karşı tabular o denli güçlü ki ne zaman öfkeli olduğumuzu bilmek bile pek kolay olmuyor. Cümlenin başında dediğim gibi öfke doğal bir duygudur ve öfkenin hem olumlu yanları hem de olumsuz yanları vardır.

Olumlu yanları derken ne gibi mesela?

Öfke dikkatimizi, odaklanmamızı arttırır. Eğer amacımız kendimizi veya bir sevdiğimizi ya da yardıma muhtaç birini zor bir durumdan kurtarmak ya da korumaksa; öfke güç ve inanç sağlar. Bu şekilde kullanılan öfke yapıcıdır. Ve olumlu amaçlar için destek sağlar.

Öfkenin olumlu yanları olduğunu bilmek gerçekten şaşırtıcı olabilir. Fakat öfke de çok doğal bir duygudur. Duygularımızı reddetmek yerine onları kabul etmek bizim için her zaman daha yararlı olur..

Öfkenin Olumsuz Yanları

Öfkenin sonunda; fiziksel saldırganlık veya şiddete dönüşebilir.

Tutuklanabilir, hapse düşebilir,

Fiziksel olarak yara alabilir,

Sevdiklerinizi kaybedebilir,

Madde kullanmadan kaldığınız temiz günlerinizi yok edebilir,

Tedavi sürecimizi bozabilir veya

Kendimizi pişman, suçlu ve yaptıklarımız nedeni ile utanmış hissedebiliriz.

Peki öfke kontrolü nasıl sağlanabilir?

‘KESKİN SİRKE KÜPÜNE ZARAR.’ sözünün de anlattığı gibi öfkemizi kontrol etmeye çalışmamız her zaman sağlıklı olan yoldur.

Öfke ile diğer duygular arasında iç içe geçmiş bir ilişki vardır. Öfke suçluluk, korku, engellenme, yalnızlık, kaygı, hayal kırıklığı, bağımlılık, kırılma,, anlaşılmama, reddedilme gibi duygularla ve durumlarla yakından ilişkilidir.

Öfkelendiğimiz zaman;

1) ORTAMDAN UZAKLAŞMAK,

2) ÖFKEMİN ARKASINDAKİ DUYGU NEDİR tanımlamaya çalışmak? (Nasıl, ne zaman, neden?),

3) NEFES EGZERSİZLERİ YAPMAK,

4) DUYGULARIN ANATOMİSİ TEKNİĞİNİ UYGULAMAK,

5) ZAMAN GEÇTİKTEN SONRA ‘BEN’ DİLİ İLE ÖFKEMİZ HAKKINDA KARŞI TARAF İLE KONUŞMAK,

6) MINDFULLNESS (BİLİNÇLİ FARKINDALIK) TEKNİKLERİNİ UYGULAMAK,

7) İLETİŞİM ÇATIŞMALARINDAN KAÇINMA VE YETİŞKİN İLETİŞİMİ KURMAK.

Bu adımlar bir psikolog veya psikiyatristten terapi yardımı alınarak yapılırsa daha etkili ve sonuç veren yöntemler olabilir.

Uzman Klinik Psikolog

Aslıhan DEĞERLİ AYTOĞAN