Online sınav stresini yönetme

Türkiye'de de etkili olan yeni tip koronavirüs eğitim-öğretimde yeni uygulamaları hayata sokarken, çocukların uzaktan eğitim sürecine uyum sağlayabilmesi için ebeveynlerin desteğinin önemi oldukça büyüktür. Öncelikle evdeki zamanın okul gibi planlanması gerekir. Zaman yönetiminin oturması yaklaşık 3 haftayı bulabilir. Bu süre zarfında uyku saatlerinin değişmemesi için çocukların enerjilerini boşaltabileceği bir alan veya etkinlik oluşturulması  gerekir. Örneğin, günde bir saat yürüyüş yapmak, spor yapmak gibi. Bundan sonra ki süreçte ise uygun çalışma ortamının hazırlanması, motivasyonu ileri düzeyde etkiler. Yatağının yanında çalışmak genelde uykuya meyli arttırdığı için sadece çalışmaya özel bir alan oluşturulabilir. Yeni tip koronavirüs beraberinde yeni ev düzenlemelerini de getirmiştir.

Gelelim en önemli adıma; aktif bilgisayar kullanımı. Gerek ebeveynler olsun gerek öğrenciler kendilerini bilgisayar kullanımı konusunda yeterli görmüyorlarsa bir kurs yardımı alabilirler. Bu sayede hem dersleri daha rahat dinleyecekler, hem bir sorun olduğunda çocuklar anlayamadığı yerleri ailesine sorabilecekler hem de bilgisayara hakim olduklarını düşündükleri için sınavları daha rahat geçecektir.

Online eğitim sisteminde öğrencileri en çok strese sokan faktörler; uzun süreli alışkanlık halini almış kağıt üzerinde uygulama yapmaktan vazgeçememek, bilgisayara hakim olmadıklarını düşündükleri için de sınav sorularına adapte olmak yerine bu stresli düşünce ile dikkatlerinin dağılmasıdır. Örneğin, doğru kodlama yapamazsam korkusu. Aslına bakılırsa bu tip korkular canlı sınav zamanında da vardır. Ama online sistem alışkanlığımızın dışında olduğu için stres düzeyi daha yüksek olur. Bir sınava ne kadar hakim olursak stres düzeyimiz o kadar azalır. Bu yüzden çokça online sınavlar çözebilir ve online okumalar yapabiliriz.

Ebeveynlere öneri

Ebeveynler çocuklar okula gittiği zaman kendilerine bir rahatlama alanı yaratabiliyorlardı. Rahatlama alanı olmadıkça evde öfke patlamaları daha çok olmaktadır. Bu sebepten ev dışında bir rahatlama alanı yaratmaları herkes için faydalı olabilir. Sınavların rahat geçebilmesi için öncelikli olarak huzurlu bir ev ortamının oluşturulmasıdır. Ebeveynlerin sorumlulukları biraz daha artacak olsa da planlı bir şekilde zaman yönetimi sağlanabilir.

Stres algısaldır

Stresin kaygıya dönüşmesi, stresin kalıcı hale gelmesiyle oluşan bir durumdur. Temelinde öğrencinin sınava yüklediği anlam yatar. Öğrencinin sınava ilişkin algısı, önceki yaşlardaki olumsuz deneyimleri ile yakından ilgilidir. Sadece okul sınavları değil diğer tüm yaşam sınavları da bu çerçevede değerlendirilebilir. Sorumluluk verilen çocuk aslında büyüklerin gözünde bir sınav veriyordur. Sorumlulukların yerine getirilmesi sonucunda, sonuç odaklı değerlendirmeler çocuğun sınavlara karşı olumsuz algı geliştirmesine neden olabilir. Çocuklarının sınav stresi ve kaygısı yaşamasını istemeyen ebeveynlerin;

-Erken yaşlardan itibaren çocuklarına verdikleri sorumlulukların sonuçlarından çok sürece odaklanmaları,

-Süreç içinde istenilen sonuca ulaştıracak diğer seçenekler konusunda yol gösterici olmaları,

-Son olarak onları yeni sorumluluklar almaya teşvik etmeleri gereklidir.

Stres, kaygı ve karamsarlık üretir

Stres, olumlu ve olumsuz olarak ikiye ayrılır. Olumlu stres bizi harekete geçiren, yaptığımız işe konsantre olmamızı sağlayan ve kontrol altında tutulabilen strestir. Olumsuz stres ise kısa sürede kişiyi etkisi altına alıp duygusal, zihinsel ve fizyolojik olarak işlevlerini engellemeye başlar. Duygusal anlamda umutsuzluk, kaygı, karamsarlık gibi duygular üretirken, sindirim sistemi, dolaşım sistemi sorunlarının yanında sinir sisteminde bazı bozukluklara yol açar. Tüm bu olumsuzluklar öğrencinin zihinsel etkinliğini de etkiler ve derslerde konsantrasyon sorunu yaşar. İsteksizlik, karamsarlık baş gösterir. Stres kontrol altına alınmadığında daha ciddi sonuçlara yol açabilir.

Genel olarak online sınavları düşündüğümüzde bizde yarattığı duygu stres olsa bile zamanla geçeceğini kendimize hatırlatmalı, olabildiğince online denemeler çözebiliriz.

Unutmamalıyız ki sağlığımız her şeyden önce gelmektedir. Sınav öldürmez ama virüs bize ciddi zararlar verebilir.

Uzman Klinik Psikolog

Aslıhan Değerli Aytoğan