Ergenlikteki bilinçsiz diyetler hormonal ve metabolik bozukluklara yol açabilir
10.11.2020 - 11:14 | Son Güncellenme:
Beden algısının daha çok önem kazandığı ergenlik döneminde yapılan bilinçsiz diyetlerin birçok sağlık sorununu beraberinde getirdiğini dile getiren Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Havva Kılınç, “Bilinçsiz diyet uygulamaları sonucunda hızlı kilo kaybı, tüm vücut sistemlerini etkileyebilir ve özellikle hormonal ve metabolik bozukluklara neden olabilir” diyerek konu hakkında bilgi verdi
Hipertansiyon, dislipidemi, insülin direnci ve ağır psikolojik strese yol açması nedeni ile önemli bir morbidite nedeni olan obezite, çocukluk çağında giderek artan bir sıklıkta görülüyor.
Vücut kitle indeksinin 25'in üzerinde olduğu kişiler aşırı kilolu, 30'un üzerinde olanlar obez olarak tanımlanır. Çocuklarda ise yaş ve cinse göre hazırlanan VKİ büyüme eğrileri kullanılarak >85 büyüme eğrisi (persentil) olan çocuklar aşırı kilolu, >90 büyüme eğrisi olanlar ise obez olarak sınıflandırılmaktadır.
Çocukluk çağında obezite sıklığının giderek artmasının, özellikle beden algısının önem kazandığı ergenlik çağında yeme davranışında bir takım bozukluklara yol açabildiği gözlemlenmiştir.
Ergenlik döneminde obezite problemi olan bireylerin önemli bir bölümü erişkin yaşamlarında da obezite problemi ve buna bağlı olarak birçok kronik hastalık ile karşılaşmaktadır. Bunun sebebi bu yaş grubunda fazla kilo alımının vücuttaki yağ hücrelerinin sayısını arttırmasıdır.
Bunun da geri dönüşümü erişkinlik dönemine kıyasla daha zor olmaktadır. Bu dönemde normal büyüme ve pubertal gelişmenin sürdürülmesi için besin öğelerine duyulan gereksinim artar. Demir eksikliği ve osteoporoza neden olan kalsiyum yetersizliği sık görülen beslenme sorunlarıdır.
Fazla kilolardan kurtulmak amacıyla bilinçsiz diyet uygulamaları sonucunda hızlı kilo kaybı yaşansa da bu durum tüm vücut sistemlerini etkiler ve hormonal ve metabolik bozukluklara neden olabilir.
Bunlar arasında elektrolit dengesizlikleri, hipoglisemik ataklar, ergenlik gecikmesi, kortizon yüksekliği, insulin-benzeri büyüme faktörü-I (IGF-I) eksikliği ve tiroid işlev bozuklukları gözlenen başlıca sorunlardır. Ergenlik döneminde yetersiz beslenme veya yanlış yapılan diyetler ile ileriki yıllarda osteoporoz, şişmanlık, hiperlipidemi, kalp-damar hastalıkları ve kanser önemli sorunlar olarak karşımıza çıkar.
Beslenmeyi bir bütün olarak ele almalı ve yaşamın her döneminde gereken önemi vermeliyiz. Çocukluk yaş grubunda özellikle ergenlerde obezite tedavisi, diğer yaş gruplarına göre daha özenli bir yaklaşım gerektirmektedir. Büyüme ve gelişmenin doruk yaptığı bu dönemde, tüm besin öğelerini dengeli olarak içeren, yeterli kaloriyi sağlayan, büyümeyi engellemeden zayıflamayı sağlayacak bir beslenme listesi uygulanmalıdır.
Çok düşük kalorili diyetlerden ve hızlı kilo verilmekten kaçınılmalıdır. Diyet ile birlikte spor yapılarak ayda ortalama 2 kilogram verilmesi ergenlik yaş grubu için yeterli kabul edilebilir. Yaş, cinsiyet ve yaşam tarzına uygun, diyetisyen kontrollü dengeli bir zayıflama programının uygulanması, tedavi başarısını arttırırken, ortaya çıkabilecek psikiyatrik, endokrin ve metabolik sorunların önlenmesinde de etkili olacaktır.
